Triệu chứng của bệnh là lên cơn sốt, viêm họng, đau bắp thịt và nhức đầu; tiếp theo là ói mửa, tiêu chảy, phát ban, suy gan và thận. Người ta có thể lầm bệnh với sốt rét, thổ tả, kiết lỵ, thương hàn, cúm và cách bệnh nhiễm trùng khác. Cuối cùng Ebola gây nên tình trạng xuất huyết cả nội và ngoại rồi người bệnh chết.
Nhân viên thuộc tổ chức Medicins Sans Frontieres (Y Sĩ Không Biên Cương) với trang phục bảo hộ, di chuyển thi hài một nạn nhân EVD ở tỉnh Kailahun, một trong hai khu vực bị dịch bệnh nặng nhất tại Liberia, Tây Phi Châu. (Hình: Carl de Suza/AFP/Getty Images)
Bệnh Ebola được khám phá lần đầu tiên năm 1976 ở Zaire, nay là Cộng Hòa Congo, 318 trường hợp nhiễm bệnh và 280 chết, 88%. Cùng năm, dịch bệnh phát triển tại Sudan làm 284 người bị bệnh và 151 người chết, 53%. Tổ chức Y Tế Thế Giới (WHO) đóng vai trò quan trong trong nỗ lực kềm chế sự lan tràn dịch bệnh. Từ đó đến nay qua 38 năm EVD tái xuất hiện 27 lần, hầu hết ở Phi Châu; 3 lần ở Philippines, 3 lần ở Hoa Kỳ, 1 lần ở Ý nhưng không có bệnh nhân nào thiệt mạng trong tất cả 7 trường hợp này.
Sự bùng phát dịch bệnh hiện nay là nặng nề nhất trong lịch sử, bắt đầu từ tháng 12 năm 2013 ở Gueckedou, Guinea và lan tràn qua Sierra Leone, Liberia, Nigeria. Tính đến 17 tháng 8, đã có 2,127 người nhiễm bệnh trong đó 1,145 người chết, 64%.
Ebola là tên một con sông ở Zaire nơi khám phá vi khuẩn lần đầu tiên. Các nhà khoa học tìm ra 5 loại vi khuẩn trong đó 4 loại gây bệnh EVD cho người với chứng sốt xuất huyết gây tỷ lệ tử vong cao không có thuốc chữa. Những nghiên cứu chế tạo ra những loại vaccine chữa trị hãy còn mới ở trong giai đoạn đầu. Hãng bào chế Kentucky BioProcessing (KBP) ở Owensboro, Kentucky, đang nghiên cứu chế tạo một loại thuốc gọi là Zmapp, có khả năng khử hoạt tính của Ebola virus và giúp cơ thể người ta tiêu diệt vi khuẩn này.
Sản xuất bằng cây thuốc lá, không phải trồng để làm thuốc hút mà được trồng theo một phương pháp riêng trong nhà kiếng để tạo ra một loại protein đặc biệt, ZMapp chưa từng được thử nghiệm cho người nhưng chứng tỏ có nhiều triển vọng khi thử nghiệm qua động vật. Trên nguyên tắc từ xưa đến nay, loại thuốc chưa được kiểm nghiệm xác định đầy đủ như vậy không bao giờ được phép sử dụng. Nhưng do hoàn cảnh đặc biệt nguy hiểm của dịch bệnh Ebola hiện nay, tổ chức Y Tế Thế Giới WHO của Liên Hiệp Quốc nói rằng các quốc gia và cơ quan y tế có thể tự ý quyết định dùng thuốc Zmapp, tuy nhiên KPP cho biết chỉ còn một ít liều thuốc gởi sang Liberia và phải mất nhiều tháng mới có thể sản xuất được hàng loạt.
Sự lan truyền Ebola chưa được hiểu rõ nhưng người ta tin rằng do sự tiếp xúc với chất lỏng của một con vật, một người bệnh, dụng cụ y tế nhiễm trùng đặc biệt là kim và ống chích. Nhân viên y tế có đủ trang bị cần thiết cũng dễ bị lây bệnh. Lây nhiễm qua không khí không được ghi nhận trong những lần dịch bệnh trước kia, tuy nhiên có thể xảy ra do những phân tử nhỏ của nước miếng. Nước miếng của loài dơi được coi là một nguồn tự nhiên gieo rắc vi khuẩn, vì những động vật khác thường ăn tiếp các trái cây đã do chúng bỏ dở.
Cũng như với mọi loại dịch bệnh khác, để ngăn ngừa sự lây lan, phương pháp hiệu quả nhất là cách ly người bệnh, và trong trường hợp dịch tràn lan phải cách ly từng khu vực nghi ngờ có bệnh. Liberia đã cho đóng cửa các trường học trong thời gian còn dịch bệnh. Hiện nay dịch bệnh mới chỉ phát triển tại 4 nước Phi Châu, và cũng là sự may mắn khi lục địa này còn thiếu đường sá và các phương tiện giao thông nên hy vọng có thể ngăn chặn sự phát triển dịch bệnh đến các quốc gia khác.
Tuy nhiên để thực hiện hiệu quả biện pháp cách ly cũng gặp nhiều sự rắc rối. Cuối tuần vừa qua, 17 trong số 29 bệnh nhân nhiễm Ebola phải tháo chạy khỏi một trung tâm cách ly ở Liberia sau khi nơi đây bị một nhóm thanh niên tấn công, những người còn lại phải được võ trang hộ tống đem đến nơi khác. Phần lớn dân chúng thủ đô Monrovia phản đối thành lập những trung tâm cách ly, một trong những thanh niên bạo loạn nói: “Chúng tôi đã bảo là không được xây dựng trung tâm ở đây nhưng họ không nghe.” Trung tâm này vốn là một trường học được sửa chữa thành điểm cách ly để giúp đối phó với tình trạng lây lan nhanh của Ebola.
Một nhóm đặc nhiệm do chính phủ Liberia thành lập chuyên chôn cất người chết bệnh Ebola ở Liberia đang làm công việc được coi như nguy hiểm nhất thế giới trong lĩnh vực mai táng Họ phải tiếp nhận và di chuyển người chết dưới cái nắng gay gắt, và đôi khi trong sự đe dọa của dân chúng.
Với người dân, sự hiện diện của nhóm người mặc quần áo bảo hộ trắng, mang mặt nạ, không khác gì nhà mình bị đánh dấu “X” trên cửa nhà trong thời kỳ “Cái Chết Ðen” hoành hành. Nhiều gia đình nạn nhân từ chối bàn giao thi hài. Chỉ huy trưởng đội chôn cất Mark Korvayan, nói: “Chúng tôi từng bị các đám đông tấn công nhiều lần” và bây giờ cần phải được cảnh sát hộ tống.”
Ông giải thích thêm: “Các mép nối của đồ bảo vệ, bao gồm mặt nạ trắng, găng tay, áo bảo hộ, phải được dán kín bằng băng keo để bảo đảm sự cách biệt hoàn toàn khi đặt tử thi vào trong một túi nhựa rộng và chuyển lên xe tải. Chỉ riêng việc mặc đồ bảo hộ đã mất khoảng 20 phút.” Ðây là một công việc mệt mỏi dưới thời tiết nắng nóng của Liberia, các thành viên đội chôn cất phải tháo bỏ bộ đồ sau mỗi 45 phút do quá nóng.
Ðầu tháng này, tổ chức Y Tế Thế Giới WHO đã ban bố tình trạng khẩn cấp toàn cầu đối với EVD và theo dự đoán của tổ chức Y Sĩ Không Biên Cương, dịch bệnh có thể còn kéo dài 6 tháng nữa. Mặc dầu cho đến bây giờ dịch bệnh chỉ có ở 4 nước Phi Châu nhưng tất cả các quốc gia trên thế giới đều đã thi hành những biện pháp đề phòng khi thấy sự khả nghi, kể cả việc kiểm soát hành khách từ Phi Châu tới phi trường.
08-18-2014 5:44:14 PM
Hà Tường Cát/Người Việt (tổng hợp)
Theo Người Việt
No comments:
Post a Comment