Đỗ Ngà|
Có lẽ không ai không biết câu nói “không được bỏ tất mọi quả trứng vào cùng một giỏ”. Vâng! Đây là nguyên tắc rất cơ bản trong quản lý rủi ro. Nói đến doanh nghiệp cũng vậy mà nói đến quốc gia cũng vậy. Như ta biết, đã 34 năm “đổi mới” mà ĐCS Việt Nam vẫn không thể xây dựng một thị trường nguyên liệu có sức cạnh tranh ngay trong nội địa mà phải đi nhập từ nước ngoài, mà đặc biệt chủ yếu là nhập từ Trung Cộng.
Lấy sự thất bại của chính sách phát triển ngành ô tô là ví dụ. Năm 2000, chính phủ Phan Văn Khải đặt ra mục tiêu nội địa hóa xe dưới 9 chỗ là 40% vào năm 2005 và 60% vào 2010. Thế nhưng đến năm 2010 thì tỷ lệ nội địa hóa các dòng xe từ 9 chỗ trở xuống chỉ từ 7-10% tùy thương hiệu, và đến đây Bộ Công Thương đã tuyên bố thất bại. Sự thất bại trong chính sách nội địa hóa có nguyên nhân là do Việt Nam đã thất bại trong việc xây dựng nền công nghiệp phụ trợ cho các hãng ô tô nước ngoài đang đầu tư tại Việt Nam. Nền công nghiệp phụ trợ rất quan trọng, chính nó sẽ đưa Việt Nam tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu, và cũng chính nó là nhân tố quan trọng để bắt lấy quá trình chuyển giao công nghệ. Thế nhưng qua cách điều hành của ĐCS, chính sách nền tảng này đã thất bại kéo theo chính sách phát triển công nghiệp ô tô cũng thất bại theo.
Không chỉ trong ngành công nghiệp ô tô và nhiều ngành khác cũng vậy. Chính vì thế mà nền sản xuất Việt nam bao năm mở cửa cũng chỉ là nhập nguyên liệu từ nước ngoài để gia công, điều đáng ngại là họ chỉ tập trung nhập từ Trung Cộng, tức là họ đã bỏ tất cả các quả trứng vào cùng một giỏ.
Nếu nói thị trường nguyên liệu là nền, thì nền sản xuất của đất nước là phần móng, và nền kinh tế của quốc gia là ngôi nhà. Mà như ta biết móng cắm vào nền, và nhà đứng trên móng. Nếu nền yếu thì móng cũng lung lay làm nhà đổ sụp. Mô hình kinh tế Việt Nam hiện nay chẳng khác nào Chùa Một Cột, với nền kinh tế là ngôi nhà, nền sản xuất là cây trụ móng duy nhất, và thị trường nguyên liệu ở bên Trung Cộng là phần nền. Khi nền yếu thì cột trụ có nguy cơ đổ ngã và tất nhiên ngôi chùa kia cũng sẽ chao đảo và ngã nhào theo theo cột trụ. Khi ĐCS Việt Nam xây dựng nền kinh tế Việt Nam theo mô hình Chùa Một Cột thì rõ ràng, họ đã phạm vào điều đại kỵ của nguyên tắc quản lý rủi ro.
Ngày 11/03/2020 trên báo Vietstock có bài viết “Covid-19 đe dọa suy thoái kinh tế, nhưng bài học gói kích cầu 2009 vẫn còn”, bài báo này có nói rằng “Bộ Công Thương cho biết, rất nhiều doanh nghiệp chỉ có hàng dự trữ đến tháng 3/2020, nếu nguồn cung bị đình hoãn, có thể nhiều doanh nghiệp phải tạm ngừng hoạt động”. Dù là năm 2019, tăng trưởng GDP đến hơn 7% nhưng điều đó không nói lên ý nghĩa gì nhiều. Và đến hôm nay khi dịch cúm nổ ra, và kinh tế gặp khó khăn thì ta mới thấy vấn đề của nó. Hóa ra đã qua 34 năm “đổi mới” bằng những quyết định “sáng suốt” của đảng nhưng nay nội lực nền kinh tế lại yếu kém đến thế. Mà cái yếu dễ thấy nhất là sức đề kháng quá mỏng của các doanh nghiệp Việt. Một vài doanh nghiệp yếu thì đó là lỗi của doanh nghiệp, nhưng hàng loạt doanh nghiệp yếu thì đó là lỗi của chính phủ, lỗi ở việc điều hành kinh tế vĩ mô.
Để giải quyết khủng hoảng do dịch cúm gây ra thì hiện nay Chính Phủ Nguyễn Xuân Phúc đã bung ra gói hỗ trợ tín dụng 250 ngàn tỷ đồng tương đương với 10 tỷ 755 triệu đô và gói hỗ trợ giải pháp trị giá 30 ngàn tỉ tương đương với 1 tỷ 300 triệu đô để giảm thuế và gia hạn thời hạn nộp thuế cho doanh nghiệp. Việc bung tiền thế này thì lạm phát là điều khó tránh khỏi, nhưng điều người ta lo ngại nhất là số tiền hỗ trợ này không được phân bổ về đúng những doanh nghiệp sắp chết mà nó lại rót về những doanh nghiệp sân sau của các quan lớn. Nếu rót về đúng nơi cần thì tất sẽ cứu được hàng loạt doanh nghiệp, và nhờ đó đất nước tránh được nền sản xuất kbị sụt giảm mạnh. Chỉ khi nào làm được như vậy, thì khi đó gói hỗ trợ tín dụng kia mới mang đúng ý nghĩa là “giải cứu”. Còn nếu gói tín dụng rót về doanh nghiệp mà bị bị những bàn tay quyền lực nắn dòng để nó cho đi lộn chuồng sang các ông doanh nghiệp thân hữu thì xem như hỏng. Năm 2009 là bài học, khi đó chính phủ Nguyễn Tấn Dũng bung gói kích cầu đến 10% GDP để giữ “tăng trưởng cao” nhưng kết quả thì sao? Tăng trưởng chỉ ở 5,2% còn lạm phát tăng vọt lên đến 2 chữ số. Nguyên nhân là gói tín dụng thì triển khai nhưng nó không cứu được những doanh nghiệp cần cứu, phần vì do triển khai chậm phần vì nó bị rót về sai địa chỉ. Thế là dù chính phủ ra tay cứu thì doanh nghiệp vẫn cứ chết hàng loạt, kéo theo hàng hóa được sản xuất bị sụt giảm nghiêm trọng trong khi đó tiền bung ra thị trường thì thừa thãi nên lạm phát cao là tất yếu. Thế là lợi bất cập hại.
Giả sử rằng, nếu gói hỗ trợ tín dụng đó rót về đúng địa chỉ (điều này rất khó trong một xã hội thiếu minh bạch và quen thói lạm quyền như Việt Nam) thì nền sản xuất Việt Nam cũng khó mà thoát khỏi suy thoái, vì sao? Vì như đã nói, ĐCS Việt Nam xây dựng nền kinh tế như Chùa Một Cột, nền sản xuất đang phụ thuộc quá lớn vào thị trường nguyên liệu từ Trung Cộng. Mà Trung Cộng cũng đang lao đao vì cúm, vậy nên nếu doanh nghiệp Việt có tiền cũng khó mà mua được nguyên liệu để sản xuất. Mà mua nguyên liệu từ Trung Quốc thì cần gì? Ngoại tệ. Mà để có ngoại tệ thì cần đẩy mạnh xuất khẩu sang Mỹ và EU, trong khi đó 2 nơi này đang bùng phát đại dịch thì xem như nguồn ngoại tệ rót về Việt Nam cũng vơi đi rất nhiều. Đó là lý do tại sao Trần Tuấn Anh đã phớt lờ an ninh lương thực cho toàn dân mà thúc đẩy chính phủ cho phép xuất khẩu gạo để thu về ngoại tệ. Tuy dù cho có vét hết gạo để xuất thì ngoại tệ thu về cũng chẳng là bao, nhưng trong thời kỳ khó khăn này thì một miếng khi đói bằng một gói khi no vậy đành lấy sự an nguy của toàn dân ra đặt cược cho quyết định.
Có thể nói bài toán giải cứu nền kinh tế trong lúc này sẽ dễ hơn rất nhiều nếu ĐCS xây dựng được một thị trường nguyên liệu mạnh ngay trong nội địa. Vì sao? Vì khi đó các doanh nghiệp có thể dùng tiền nội tệ trong gói kích cầu ấy để mua nguyên liệu trong nước mà không cần phải mua ngoại tệ để mua nguyên liệu từ Trung Quốc. Mà như tình hình hiện nay cho thấy, dù doanh nghiệp có đủ ngoại tệ vẫn chưa chắc gì mua được nguyên liệu. Và tất nhiên khi có thị trường nguyên liệu nội địa đủ mạnh thì nền sản xuất không phải bị nghẽn ngay ở khâu nhập nguyên liệu như vậy.
Để hiểu được nền kinh tế Việt Nam thì xin đừng nhìn vào con số tăng trưởng, mà hãy nhìn vào bản chất của nền kinh tế. Thực tế, nền kinh tế Việt Nam rất yếu. Tất cả cũng bởi “công lao” của ĐCS mà ra.
-Đỗ Ngà-
Tham khảo:
Công văn hỏa tốc ngày 23/3/2020 của Thủ tướng Chính phủ nêu rõ cuộc họp sáng 23/3/2020 do Thủ tướng chủ trì có thêm 4 phó thủ tướng khác, cùng với các bộ liên quan như Nông nghiệp, Công thương, các Tổng Công ty lương thực Miền Bắc, Miền Nam… nghĩa là đầy đủ mọi thành phần quan trọng nắm giữ sinh mệnh đất nước về lương thực.
Trong quá trình đó, vai trò của Bộ Nông nghiệp, Bộ Công thương và của Chính phủ hầu như bằng con số không. Nếu có, chỉ có ở các bản báo cáo thành tích cuối năm đầy những ngôn từ xủng xoảng. Còn lại, mọi khó khăn và thiệt hại nhường cho người nông dân được hưởng.
