Một sản phẩm của công ty Bio-Rad. (Hình: lfhospital.org)
Các tin tức từ Việt Nam cho hay như vậy về cuộc điều tra liên quan đến mua máy móc và sinh phẩm thử nghiệm y tế của công ty Bio-Rad. Công ty này hồi đầu tháng đã chấp nhận đóng tiền phạt lên đến $55 triệu cho Bộ Tư Pháp và Ủy Hội Chứng Khoán và Hối Đoái (SEC) của chính phủ liên bang Hoa Kỳ để tránh bị truy tố hình sự theo đạo luật hối lộ quan chức ngoại quốc.
Ông Phạm Lê Tuấn, thứ trưởng Bộ Y Tế Việt Nam, cho báo chí hay rằng, đến nay, có 13 công ty đã được cấp giấy phép nhập cảng chín mặt hàng thiết bị phân tích, xét nghiệm, hóa chất và vật tư tiêu hao đi kèm theo máy. Có 26 sản phẩm là sinh phẩm chẩn đoán đi kèm theo máy xét nghiệm. Có tất cả 30 đơn vị báo cáo mua sản phẩm của của hãng Bio-Rad như kể trên nhưng không nêu đích danh.
Ngay sau khi tin tức được báo Mỹ xì ra theo một bản thông cáo báo chí của hai cơ quan chính phủ liên bang nói trên, Bộ Y Tế Việt Nam yêu cầu Bộ Công An “nghị xác minh điều tra” xem có hay không các cơ quan nào của Bộ Y Tế dính trong vụ này. Đồng thời, Bộ Y Tế cũng gửi công hàm gửi cơ quan ngoại giao Mỹ tại Hà Nội, “đề nghị Đại Sứ Quán Mỹ xác minh làm rõ thông tin về việc hối lộ.”
Chỉ có một cơ quan duy nhất là Viện Huyết Học và Truyền Máu Trung Ương tại Hà Nội nhìn nhận có mua sản phẩm của Bio-Rad xuyên qua ba nguồn tiền là “từ vốn dự án xây dựng các trung tâm truyền máu trong cả nước do Ngân Hàng Thế Giới tài trợ từ năm 2003-2009.
Nguồn thứ hai là từ kinh phí của viện do có tiền quay vòng. Và có một số rất ít nguồn vốn từ dự án phòng chống HIV cho việc an toàn truyền máu.”
Tin tức ban đầu nói rằng các công ty con của Bio-Rad ở ngoại quốc đã chi $7.5 triệu hối lộ quan chức tại ba nước là Nga, Thái Lan và Việt Nam. Riêng tại Việt Nam, số tiền hối lộ khoảng $2.2 triệu dưới nhiều hình thức, đặc biệt là tiền “hoa hồng” cho người môi giới.
Những người này có trách nhiệm “lại quả” cho các quan chức y tế Việt Nam để tránh bị khám phá.
Ông Nguyễn Minh Tuấn, vụ trưởng Vụ Trang Thiết Bị và Công Trình Y Tế thuộc Bộ Y Tế, cho biết, “Đã có hơn 10 đơn vị báo cáo có sử dụng trang thiết bị của công ty Bio-Rad cung cấp nhưng không tiện nêu tên.”
Công ty Bio-Rad chỉ chính thức hoạt động tại Việt Nam từ năm 2005 đến 2009 thì bỏ chạy. Các cơ sở y tế hay trường đại học, viện nghiên cứu tại Việt Nam thường không mua trực tiếp từ Bio-Rad mà mua qua một công ty trung gian. Tuy ngừng hoạt động từ năm 2010, các sản phẩm của họ vẫn được bán tại Việt Nam xuyên qua một số công ty khác nên hiện vẫn có những cơ quan hay tổ chức y tế của Việt Nam sử dụng.
Báo điện tử VTC thuật lời một “lãnh đạo cơ quan điều tra” kêu là cuộc điều tra này rất khó khăn, “nhất là các hợp đồng này nếu có bôi trơn đều đã được hợp pháp hóa vào các mục chi phí dự án, hợp đồng đào tạo...”
Theo bản tường trình của SEC, các giám đốc thương mại của công ty Bio-Rad sợ rằng nếu họ không chịu tiếp tục hối lộ, công ty có thể bị mất đến 80% thương vụ. Trong số tiền phạt $55 triệu mà Bio-Rad phải nộp cho chính phủ, bao gồm $14.35 triệu là tiền phạt vạ và $40.7 triệu là lợi nhuận thu được từ các hoạt động kinh doanh bất hợp pháp.
Công ty Bio-Rad được thành lập từ năm 1952 tại thành phố Berkeley, California, có thương vụ đạt $2.1 tỉ năm 2013 và lợi tức ròng khoảng $77.8 triệu, với số lượng nhân viên khắp nơi lên đến hơn 7,800 người. (TN)
11-16- 2014 5:09:41 PM
