Chẳng thể xấu hơn nữa !

Nam Nguyên, phóng viên RFA
2014-03-28

Hối lộ 80 triệu yên Nhật (16 tỷ đồng) để được trúng thầu tư vấn thiết kế dự án đường sắt (ảnh minh họa)-Kinh Tế & Đô Th

Vụ hối lộ 80 triệu yên Nhật (16 tỷ đồng) để được trúng thầu tư vấn thiết kế dự án đường sắt trên cao ở Hà Nội và vụ lót tay trung ương 2,8 triệu USD cho dự án khu đô thị Sing-Việt ở TP.HCM không quá bất ngờ với dư luận. Nhưng điều ngạc nhiên là sự phản ứng nhanh của chính quyền, báo chí thì được thoải mái đưa tin về cả hai vụ bê bối này.

Tham nhũng hậu họa khó lường

Về trường hợp Công ty Tư vấn JTC Nhật Bản khai nhận đã lại quả các quan chức Việt Nam 80 triệu yên, TS Nguyễn Quang A thuộc nhóm Trị sự Diễn đàn Xã hội Dân sự từ Hà Nội nhận định:

“Hậu quả lớn nhất là sự hủy hoại đạo đức của cả một dân tộc. Đấy là tội lớn nhất nguy hiểm nhất của những người đang cầm quyền ở đất nước này. Tội thứ hai mới đến chuyện tăng gánh nợ nần làm cho con cháu ngày sau sẽ phải trả. Bởi vì tất cả các khoản vay ODA này (viện trợ phát triển của nước ngoài) là những khoản vay chứ không phải cho không, mà người ta lại thích tiêu như ‘tiền chùa’. Tội thứ ba là nó làm cho bất công xã hội càng ngày càng tăng.”

Ngày 21/3 tờ Yomiuri Shimbun ở Tokyo đưa tin chi tiết về vụ Chủ tịch JTC sau khi bị kiểm toán đã khai nhận những khoản tiền lớn ngoài sổ sách là hối lộ các quan chức nước ngoài. Trong đó có khoản lót tay 80 triệu yên (16 tỷ đồng) để được các quan chức Việt Nam phù phép cho trúng thầu để được tham gia dự án đường sắt đô thị số 1 Hà Nội với vốn vay ODA Nhật Bản là 21 tỷ 271 triệu yên. Trong vòng chưa đầy 1 tuần, Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Đinh La Thăng đã quyết định đình chỉ chức vụ tổng cộng 14 giới chức cao cấp. Trong ba người đã nghỉ hưu có cựu Thứ trưởng GTVT Lê Mạnh Hùng, ngoài ra còn 11 giới chức cao cấp khác hiện giữ nhiều trọng trách trong ngành GTVT ngành đường bộ, đường sắt, đặc biệt là Cục Quản lý xây dựng và chất lượng công trình giao thông.

Hậu quả lớn nhất là sự hủy hoại đạo đức của cả một dân tộc. Đấy là tội lớn nhất nguy hiểm nhất của những người đang cầm quyền ở đất nước này. Tội thứ hai mới đến chuyện tăng gánh nợ nần làm cho con cháu ngày sau sẽ phải trả. Bởi vì tất cả các khoản vay ODA này là những khoản vay

TS Nguyễn Quang A

Nhà giáo Đỗ Việt Khoa ở Hà Nội, cảnh báo nguy cơ các thế hệ mai sau phải gánh các món nợ vay ODA, tiếng là để phát triển kinh tế nhưng lại bị ăn cắp trắng trợn xuất phát từ chi phí bôi trơn cho tới rút ruột công trình để bỏ túi. Nhà giáo nhắc lại vụ án xa lộ đông tây TPHCM với tội đồ Huỳnh Ngọc Sỹ cùng sự ù lỳ của nhà cầm quyền và bây giờ là dự án đường sắt trên cao ở Hà Nội. Nhà giáo Đỗ Việt Khoa tiếp lời:

Ông Huỳnh Ngọc Sỹ, quan chức Việt Nam bị tố cáo tham nhũng hàng triệu đôla trong dự án làm đường ở Việt Nam, được công an đưa lên xe, vụ mà dư luận gọi là vụ PCI năm 2009

“ Lần nay vụ đường sắt Việt Nam ông Bộ trưởng Đinh La Thăng có vẻ quyết liệt hơn, ngay sau khi phía Nhật đưa tin bên Việt Nam lập tức đình chỉ công tác một số lãnh đạo. Theo tôi như thế là chưa đủ, công dân chúng tôi mong muốn vụ này phải chuyển ngay sang Bộ Công an để điều tra khởi tố vụ án ngay, chứ để cho Thanh tra Đường sắt tự làm tự tìm rồi nay mai họ báo cáo khác đi thì làm thế nào. Việt Nam phải kiên quyết chống tham nhũng nếu muốn phát triển bền vững, nếu muốn thế hệ mai sau không phải nai lưng trả nợ cho thế hệ hiện nay thì phải kiên quyết với tệ nạn này.”

Mới là một phần nổi của tảng băng chìm

Tri Thức Trẻ và VietnamNet ngày 26/3 đưa lên mạng bài “Vụ hối lộ 16 tỷ: Ăn thua gì, còn nhiều đồng chí chưa lộ”. Bài báo trích lời GS Nguyễn Mại, nguyên Thứ trưởng Bộ Kế hoạch-Đầu tư, Chủ tịch Hiệp hội Đầu tư nước ngoài cho rằng, vụ ăn hối lộ 16 tỷ đồng đang điều tra này mới chỉ là một phần nổi của tảng băng chìm. Theo lời ông Mại “vụ việc cũng chẳng làm mình xấu đi nhiều hơn đâu! Vì bây giờ nói về tham nhũng thì nước mình đã có tên tuổi thứ hạng lắm rồi, có xấu nữa cũng chả xấu hơn mấy.” Nhận định về vấn đề liên quan, TS Nguyễn Quang A phát biểu:

“Những lời Giáo sư Nguyễn Mại nguyên Thứ trưởng Bộ Kế hoạch Đầu tư, nguyên Phó Chủ tịch Ủy ban Đầu tư nước ngoài tại Việt Nam nói như thế là rất đúng…ông là người trong cuộc ông biết rất là kỹ. Tôi nghĩ rằng căn bệnh về tham nhũng như thế này chỉ có thể giảm bớt vì tham nhũng ở đâu cũng có. Song muốn chống được tham nhũng thì xã hội phải thực sự dân chủ, phải có nhiều đảng cạnh tranh với nhau và phải có tôn trọng quyền tự do ngôn luận và tất cả quyền con người để cho người dân được thực sự mở miệng. Chỉ với bối cảnh như thế môi trường như thế thì tham nhũng mới bớt đi mà thôi.”

Vụ lót tay trung ương 2,8 triệu USD cho dự án khu đô thị Sing-Việt ở TP.HCM. Nguồn VTC.vn

Vụ việc cũng chẳng làm mình xấu đi nhiều hơn đâu! Vì bây giờ nói về tham nhũng thì nước mình đã có tên tuổi thứ hạng lắm rồi, có xấu nữa cũng chả xấu hơn mấy

Giáo sư Nguyễn Mại

Theo báo mạng Một Thế Giới, chuyên gia kinh tế TS lê Đăng Doanh nguyên Viện trưởng Viện Quản lý Kinh tế Trung ương ở Hà Nội cho rằng vụ việc chứng tỏ sự yếu kém, thiếu sót của hệ thống pháp luật Việt Nam. Bởi vì phiá Việt Nam đã không phát hiện ra được mà phải đợi đến khi nước bạn phanh phui ra thì mới biết. Ông Doanh cho rằng cần xem xét vấn đề công khai minh bạch, xem xét lại việc giám sát làm sao cho có hiệu quả. Đồng thời với đó là phát động báo chí, người dân và các tổ chức xã hội để làm nhiệm vụ giám sát.

Báo Dân Trí bản tin trên mạng ngày 25/3 trích lời bà Phạm Chi Lan, chuyên gia kinh tế từ Hà Nội nhận định: “Do bị rút ruột lấy tiền bôi trơn, lại quả nên đường sá Việt Nam đắt gấp đôi gấp ba Mỹ, Trung Quốc. Điều đó cho thấy dù bộ máy rất đồ sộ, hệ thống pháp luật rất ghê nhưng vẫn bất lực trước tham nhũng.

Cùng về vấn đề liên quan TS Nguyễn Quang A từ Hà Nội nhận định:

“Pháp luật Việt Nam thực sự có những qui định rất là nghiêm khắc và ngặt nghèo đối với tội nhận hối lộ và tội tham nhũng. Tuy nhiên trong một chế độ độc tài độc đảng và chỉ người có quyền có chức mới có thể tham nhũng. Hay nói cách khác chỉ có những quan chức của Nhà nước này mới có thể tham nhũng, họ lại là ngươi cầm cân nẩy mực về pháp lý cho nên cứ nhìn trên giấy coi thì pháp luật rất là nghiêm nhưng việc thực thi pháp luật mới là quan trọng và chuyện chính là không có việc thực thi pháp luật nghiêm minh. Những người vi phạm pháp luật Việt Nam nghiêm trọng nhất bây giờ chính là các quan chức Nhà nước, các cơ quan Nhà nước và chính là đảng Cộng sản…”

Báo chí lề phải lần này góp phần khui ra một vụ bôi trơn khác lên tới 2,8 triệu USD. Ngày 24/3/2014, báo Pháp Luật TP HCM “soi” lại bản án ngày 30/10/2013 của Tòa Phúc thẩm TAND Tối cao tại TPHCM xử vụ kiện hành chính mà bị đơn là Ủy ban Nhân dân TP.HCM. Đây là vụ kiện các nhà đầu tư dự án khu đô thị Sing-Việt đòi Thành phố liên đới bồi thường 300.000 USD. Lúc đó Thẩm phán Phạm Công Hùng chủ tọa phiên tòa đã kiến nghị với UBND TP.HCM làm rõ nội dung một tài liệu đệ nạp tại tòa, trong đó các nhà đầu tư nước ngoài có ghi khoản chi cho các cơ quan ở Hà Nội số tiền 2.800.000 USD. Câu chuyện tưởng như đã chìm xuồng, nhưng do báo Pháp Luật khui ra và ông Nguyễn Bá Thanh, trưởng Ban Nội chính Trung ương đã lập tức lên tiếng cho biết: Ban Nội chính sẽ vào cuộc mà không chờ UBND TP.HCM chuyển hồ sơ.

LS Bùi Quang Nghiêm, Phó chủ nhiệm Đoàn Luật Sư TP.HCM được báo Pháp Luật Thành phố trích lời rằng, vụ Sing-Việt đủ cơ sở để tiến hành điều tra. Khoản 2,8 triệu USD bôi trơn trong quá trình thực hiện dự án không phải là lời khai của người bị dồn tới chân tường, khai để được giảm nhẹ tội, mà lời khai vì quyền lơi các bên và ở trạng thái bình thường, không bị sức ép. Hơn nữa không chỉ là lời khai mà là các văn bản tài liệu kèm theo.

Bệnh bôi trơn, hối lộ, hoa hồng lại quả được cho là loại bệnh mang tính hệ thống trong đời sống xã hội hiện nay ở Việt Nam. Từ tham nhũng vặt ở Phường, hối lộ cảnh sát giao thông, phong bì cho bác sĩ, thầy cô giáo muôn vẻ bôi trơn cho tới con số hàng triệu đô la hối lộ, lại quả ở các dự án lớn. Các học giả nói “xã hội nào con người nấy” chắc là trong ý nghĩa này.