Thời quân chủ, chỉ cần nhân danh nhà vua thì bất cứ ai cũng không được chống lại; không ai được hỏi lệnh vua đúng hay sai.
Thủa ban đầu của Nhà nước quân chủ lập hiến, thực thi công vụ được hiểu là mọi hoạt động nhân danh Nhà nước. Quá trình phát triển Nhà nước pháp quyền chỉ ra rằng bản chất của hoạt động công vụ là sử dụng quyền lực Nhà nước. Trong Nhà nước pháp quyền, bất kỳ hình thức sử dụng quyền lực Nhà nước cũng phải được luật pháp cho phép.
Nói một cách khác, mỗi một hành vi, một hoạt động công vụ nào cũng phải căn cứ vào ít nhất là một điều luật. Hoạt động sử dụng quyền lực Nhà nước mà không có cơ sở pháp lý (không căn cứ trên một điều luật cụ thể nào) không những không phải là hoạt động công vụ, mà còn là hành vi lợi dụng quyền lực Nhà nước.
Ông Đoàn Văn Vươn ở Hải Phòng từng bị tuyên án ‘chống người thi hành công cụ’ khi có hành động bảo vệ tài sản của mình. Trong hình: Lực lượng cưỡng chế thu hồi đất của ông Vươn. Nguồn: dantri.com.vn
Mặc dù trước kia, Luật hình sự của một số nước phát triển không qui định rõ thế nào là công vụ để xác định khi nào thì hành vi chống lại người sử dụng quyền lực Nhà nước không phải là chống người thi hành công vụ; nhưng với nguyên tắc sử dụng quyền lực Nhà nước ở trên, giới luật sư, luật học đã bảo vệ thành công nhiều trường hợp công dân phản ứng với chính quyền.
Tuy nhiên, trường phái theo chủ nghĩa răn đe trong Luật Hình sự vẫn thuyết phục được nhiều người với lập luận rằng, khi chống lại người thi hành công vụ, ‘tội phạm’ thường mặc định rằng đó là hoạt động công vụ thật sự và vì vậy rõ ràng là có chủ đích chống lại công vụ, chống người thi hành công vụ. Luật hình sự phải trừng phạt người có chủ đích này để răn đe.
Tuy vậy, ngày nay, lập luận rằng Nhà nước pháp quyền hiện đại với trọng tâm là bảo vệ, bảo đảm phẩm giá con người không thể đặt việc răn đe công dân lên trên nghĩa vụ và trách nhiệm tự ràng buộc mình vào luật pháp, đã trở thành lập luận được đa số ủng hộ. Vì vậy, nhiều nước, trong đó có CHLB Đức, đã bổ sung vào Luật Hình sự điều khoản không trừng phạt người chống lại ‘người thi hành công vụ’ nếu công vụ đó không có cơ sở pháp lý ngay cả khi người này ngộ nhận đó là công vụ hợp pháp thật sự.
Như vậy, nhiều vụ việc xảy ra ở Việt Nam, mà nếu xảy ra tại một Nhà nước pháp quyền như CHLB Đức chẳng hạn, thì nhiều người sẽ không bị truy tố tội ‘chống người thi hành công vụ’, mà ngược lại, các cán bộ lãnh đạo sẽ bị truy tố về tội lợi dụng quyền lực Nhà nước gây hậu quả nghiêm trọng với bản án vài năm tù và còn phải bồi thường thiệt hại cho người bị truy tố sai.
07-14- 2014 11:13:09 AM
GS TS Nguyễn Vân Nam
Theo NgườiViệt
-----------------------------------------------------------
Tham khảo:
Khoản 3, Điều 113 Luật Hình sự CHLB Đức (Chống lại người thi hành công vụ):
(3) Die Tat ist nicht nach dieser Vorschrift strafbar, wenn die Diensthandlung nicht rechtmäßig ist. Dies gilt auch dann, wenn der Täter irrig annimmt, die Diensthandlung sei rechtmäßig.
Hành động đó (chống lại người thi hành công vụ- chú thích của người dịch) không bị trừng phạt theo qui định này (Điều 113 ), nếu hành động công vụ không đúng pháp luật, ngay cả khi thủ phạm (người chống lại người thi hành công vụ- chú thích của ND) ngộ nhận rằng hành động công vụ đó là hợp pháp.
No comments:
Post a Comment