30% trong dự trữ ngoại hối của Việt Nam là giấy ?

Ảnh: greetingvietnam.com

Trong nửa đầu năm 2016, nhiều dấu hiệu cho thấy quỹ dự trữ ngoại hối của Việt Nam đã bị sụt giảm đáng kể. Vào đầu năm 2016, thông tin chính thức cho biết dự trữ ngoại hối chỉ còn khoảng 30 tỷ USD, tức thấp hơn mức tối thiểu 3 tháng nhập khẩu và đã rơi vào tình trạng bất ổn.  

Nhưng đến tháng 6/2016, một thông tin từ Ngân hàng nhà nước lại cho biết quỹ dự trữ ngoại hối đã tăng vọt lên 38 tỷ USD. Vậy số ngoại hối “thặng dư” 8 tỷ USD của năm nay so với năm trước từ đâu ra?

Nhiều tin tức cho biết từ đầu năm 2016 đến nay, Ngân hàng nhà nước đã “bung” tiền đồng để mua vào đô la Mỹ, và số đô la thu gom được từ các nguồn ngân hàng thương mại và từ dân lên đến 8 tỷ USD. Cũng bởi thế, ngân hàng đang tồn tại tình trạng thừa tiền tạm thời và phải tìm nhiều cách để “đẩy” tiền đồng ra thị trường, bất chấp rất nhiều rủi ro mà có thể không thể thu hồi được tín dụng cho vay. 

Trong khi đó, lại xuất hiện những nghi ngờ trong giới chuyên gia về tính thực chất của con số 38 tỷ USD dự trữ ngoại hối do Ngân hàng nhà nước công bố. Một số tờ báo nhà nước đã không bỏ qua sự việc được coi là “nhạy cảm” này. 

Mới đây, khi Bộ Tài chính Mỹ công bố danh sách 50 quốc gia sở hữu nhiều nhất trái phiếu chính phủ nước này, các góc nhìn đa chiều xoáy vào con số tối thiểu 12 tỉ USD giá trị trái phiếu chính phủ Mỹ mà Việt Nam đang nắm giữ.

Cho tới nay, con số chính thức về dự trữ ngoại hối của Việt Nam, hay kể cả lượng vàng vật chất dự trữ tại Ngân hàng Nhà nước và hệ thống các ngân hàng thương mại, đều chưa được công bố qua các báo cáo chính thức.

Theo một nhà phân tích, số liệu của Bộ Tài chính Mỹ đã mở ra một vấn đề quan trọng khác liên quan đến cơ cấu dự trữ ngoại hối của Việt Nam vào thời điểm hiện tại, không chỉ bao gồm ngoại tệ tiền mặt.

Nếu phân tích dựa trên việc tham khảo chéo giữa 2 báo cáo của Bộ Tài chính Mỹ và Ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB) năm 2015, giới chuyên gia kinh tế có thể hình dung phần nào tỉ trọng và cơ cấu của các loại tài sản trong danh mục dự trữ ngoại hối hiện nay.

Nếu đối chiếu chéo với báo cáo của Bộ Tài chính Mỹ, thì trong lượng ngoại tệ dự trữ gần 33.8 tỉ USD năm 2014 của Việt Nam, không ngoại trừ khả năng gần 30% là trái phiếu chính phủ Mỹ. Như vậy, dự trữ ngoại hối quốc gia có thể chứa đến 1/3 là giấy tờ có giá của các nền kinh tế lớn, chứ không phải hoàn toàn là ngoại tệ tiền mặt. 

Điều đó cũng có nghĩ là lượng tiền mặt trong quỹ dự trữ ngoại hối của Việt Nam hiện thời chỉ vào khoảng 26 tỷ USD – thấp hơn nhiều so với mức tối thiểu cần có cho 3 tháng nhập khẩu. 

Năm 2015, tổng giá trị xuất khẩu của cả nền kinh tế Việt Nam đạt ngưỡng 166 tỉ USD, tức tính trung bình mỗi tháng có giá trị gần 14 tỉ USD. Theo chuẩn mực tối thiểu quốc tế, lượng dự trữ ngoại hối mà Việt Nam cần duy trì cho 3 tháng nhập khẩu sẽ phải là 40-42 tỉ USD.

07/06/2016 - 20:57
Lê Dung / SBTN