Campuchia từ chối trục xuất người Thượng theo yêu cầu của Việt Nam

tổng hợp từ Champaka

Ngày 13-12-2014, đài Á Châu Tự Do cho biết Bộ Nội vụ Campuchia đã đồng ý hợp tác với các quan chức chuyên trách về người tỵ nạn của Liên Hiệp Quốc để tìm cách gặp người Thượng Tây Nguyên đang ẩn náu trong rừng ở tỉnh Ratanakiri sát biên giới của Việt Nam. Liệu việc Campuchia bác bỏ yêu cầu trục xuất nhóm người Thượng theo lệnh của Việt Nam ?

Sau khi thất bại trong việc nỗ lực hợp tác với chính quyền Phnom Penh về việc thỏa thuận tìm cách tiếp cận 16 người Thượng Tây Nguyên mà Việt Nam đều nghị Campuchia trục xuất về nước hồi đầu tháng 12, tuần này, các quan chức của Cao ủy Tỵ nạn Liên Hiệp Quốc (UNHCR) và Cao ủy Nhân quyền Liên Hiệp Quốc (OHCHR) tại Campuchia vẫn chưa tìm thấty người Thượng Tây Nguyên mặc dù Bộ Nội vụ xứ chùa Tháp bật đèn xanh trước đó.

Bà Wan-Hea Lee, người đứng đầu Văn phòng của Cao ủy Nhân quyền Liên Hiệp Quốc (OHCHR) tại Campuchia cho biết Bộ trưởng Bộ Nội vụ Campuchia đã hợp tác với Liên Hiệp Quốc về vấn tỵ nạn của người Thượng Tây Nguyên, bao gồm công tác cùng làm nhiệm vụ tìm kiếm người tỵ nạn. Người đứng đầu Văn phòng của Cao ủy Nhân quyền LHQ này khẳng định phía LHQ mong muốn sớm được giải quyết các vấn đề còn lại giữa Bộ Nội vụ và chính quyền địa phương, và gặp gỡ, giúp đỡ những người Thượng trốn từ Việt Nam càng sớm càng tốt. Bà nói với RFA : “Công tác hợp tác tìm người tỵ nạn vẫn tiếp tục làm nhưng chúng tôi phải chờ kết quả hợp tác giữa Bộ Nội vụ và chính quyền địa phương vì lúc này chính quyền tỉnh đi công tác. Bây giờ chúng tôi không mấy lo lắng về tình cảnh của người Thượng vì Bộ Nội vụ đồng ý gặp họ, và lắng nghe ý kiến của họ nếu họ muốn nộp đơn xin quyền tỵ nạn. Chúng tôi biết Chính phủ Việt Nam yêu cầu Campuchia trục xuất nhóm người Thượng này về nước nhưng chúng tôi tin tưởng vào chính phủ Campuchia. Họ đồng ý hợp tác với chúng tôi“.

Trước những thông tin Bộ Nội vụ Campuchia chấp thuận hợp tác với Liên Hiệp Quốc, Giám đốc Cảnh sát tỉnh Ratanakiri, Thiếu tướng Nguon Koeun phát biểu với RFA ngày 27/11 ông đã nhận được một danh sách do Giám đốc Công an tỉnh Gia Lai của Việt Nam gửi qua, trên đó có ghi tên của 16 người Thượng vi phạm luật pháp Việt Nam đã rời bỏ nhà cửa ở Tây Nguyên để chạy sang Campuchia. Các tổ chức nhân quyền cho rằng trong lúc Liên Hiệp Quốc chưa đạt được sự thống nhất với Bộ Nội vụ và chính quyền địa phương, công tác truy tìm và trục xuất người Thượng vẫn được thực hiện bởi nhóm cảnh sát tỉnh Ratanakiri.

Ông Phil Robertson, Phó Giám đốc đặc trách Á Châu của Human Rights Watch nói chính phủ Việt Nam tiếp tục phân biệt đối xử và kỳ thị người Thượng vì những lý do chính trị và tôn giáo. Các lực lượng an ninh đã tiếp tục theo dõi chặt chẽ và quấy rối cộng đồng của họ. Theo ông Robertson, chính phủ Việt Nam đang siết chặt và đóng cửa các giáo hội Tin Lành hay Công giáo mà không có liên kết với các tổ chức tôn giáo do nhà nước quản lý. Phần lớn người Thượng chạy trốn từ Việt Nam là vì dám đấu tranh, phản đối Việt Nam. Trường hợp, cảnh sát Campuchia buộc trục xuất 16 người Thượng này về thì họ sẽ đối mặt với án phạt nặng tại Việt Nam. Ông Phil Robertson nói : “Rõ ràng các quan chức tỉnh Ratanakiri có một quan hệ chặt chẽ với Việt Nam. Trong thực tế, chính quyền này từng tham gia bắt người tỵ nạn Tây Nguyên trở về Việt Nam. Nhưng điều đáng ngạc nhiên là cho đến nay, các quan chức địa phương không chịu hợp tác với cơ quan của LHQ. Chúng tôi yêu cầu thủ tướng Hun Sen phải ra lệnh cho các quan chức hợp tác toàn diện với LHQ để bảo vệ nhóm người Thượng, và chấm dứt sự chậm trễ và cản trở“.

Xưa nay, Campuchia vẫn là nơi thiếu an toàn đối với người Thượng, người Khmer Krom và người Việt bất đồng chính kiến chạy sang lánh nạn từ Việt Nam vì chính phủ Phnom Penh có mối quan hệ mật thiết với chính phủ Cộng sản Việt Nam. Trước sự quan ngại đó, Cao ủy Tỵ nạn, Cao ủy Nhân quyền của LHQ và các tổ chức nhân quyền trong nước đang nỗ lực làm việc với chính phủ xứ chùa Tháp để chuyển 16 người Thượng về thủ đô Phnom Penh, nơi họ có thể được bảo vệ, tiếp nhận hỗ trợ ; và xác định 16 người mà Việt Nam đề nghị Campuchia trục xuất họ có hội đủ điều kiện để được xem là người tỵ nạn hay không.