HÀ NỘI .- Giám sát tình hình oan, sai trong hoạt động tố tụng hình sự và giám sát việc bồi thường thiệt hại cho người bị oan là hai mục tiêu chính của Quốc hội Việt Nam trong năm tới.
Ông Hàn Đức Long, nhân vật mà nhiều người tin là bị kết án tử hình oan bị dẫn giải về trại giam sau một phiên xử. (Hình: CAND)
Đó là quyết định mới nhất của Ủy ban Thường vụ Quốc hội Việt Nam về kế hoạch “giám sát tối cao trong năm 2015”. Chủ tịch Quốc hội CSVN Nguyễn Sinh Hùng nói thêm rằng, việc lựa chọn hai mục tiêu này nhằm “chuẩn bị cho việc sửa đổi các đạo luật liên quan đến nhân quyền, quyền công dân, quyền tư pháp theo tinh thần Hiến pháp mới”.
Một số “đại biểu” Quốc hội CSVN từng nhìn nhận cái cơ chế “quyền lực cao nhất nước” này chỉ là “cái hộp thư” rồi chuyển đi các nơi khác tất cả các đơn thư khiếu nại, tố cáo của dân chúng. Tuy gọi là “đại biểu nhân dân” nhưng không ông bà nào tranh đấu cho quyền lợi của những người mà họ đại diện.
Trước khi có “Hiến pháp mới”, luật pháp CSVN đã có hàng loạt qui định để bảo vệ “nhân quyền, quyền công dân, quyền tư pháp” nhưng tra tấn, ép nhận tội theo ý điều tra viên, truy tố, kết án bất chấp sự thật vẫn là vấn nạn nghiêm trọng tại Việt Nam.
Chỉ ba tháng rưỡi đầu của năm 2014, đã có 7 nạn nhân chết vì bị Công an CSVN tra tấn, nhục hình mà 3 trong số nhưng nạn nhân đó bị vu cho là “tự tử” dù thi thể họ đầy vết bầm tím của bạo lực. Ngay cả khi đã có đầy đủ chứng cứ về việc dân lành bị kết án oan, chuyện minh oan, bồi thường và xử lý những viên chức tư pháp bao gồm cả điều tra viên, kiểm sát viên, thẩm phán vẫn như trò đùa.
Một trong số những trường hợp có thể xem là tiêu biểu nhất cho thực trạng án oan tệ hại này, khiến dân chúng hết sức phẫn nộ là vụ ông Nguyễn Thanh Chấn, ngụ tại Bắc Giang, bị giam 10 năm thì được trả tự do vì bị kết án oan, được minh oan hồi năm ngoái.
Năm 2003, ông Nguyễn Thanh Chấn bị cáo buộc giết một người hàng xóm. Dù ông liên tục kêu oan và có nhiều nhân chứng, bằng chứng cho thấy ông vô tội nhưng ông Chấn vẫn bị phạt chung thân. Mãi tới năm ngoái, vì gia đình hung thủ có mâu thuẫn, thân nhân ông Chấn mới tìm ra thủ phạm và thủ phạm đã đầu thú. Ông Chấn được trả tự do hồi cuối năm ngoái, trở về nhà khi vợ đã hóa điên do tuyệt vọng, bốn đứa con phải bỏ học nửa chừng vì đói nghèo.
Trong 10 năm đó, tất cả những điều tra viên tham gia tra tấn, ép ông nhận tội giết người đều được thăng thưởng và trở thành lãnh đạo công an huyện hoặc công an tỉnh. Từ khi ông Chấn được giải oan tới nay, tất cả vẫn “bình an vô sự”. Còn ông Chấn thì vẫn chưa được bồi thường.
Sau trường hợp của ông Chấn, báo chí Việt Nam nêu ra khoảng 20 vụ án có dấu hiệu oan sai song tất cả những đề nghị tái thẩm đều chưa có hồi đáp. Trong đó, đáng chú ý nhất là trường hợp ông Hàn Đức Long, cũng ở Bắc Giang. Tuy có dấu hiệu bị hàm oan nhưng chưa được giải oan và không biết lúc nào sẽ bị tử hình.
Hồi năm 2005, vì không tìm ra thủ phạm đã cưỡng hiếp và giết một bé gái, Công an Bắc Giang kêu gọi dân chúng “tố giác tội phạm”. Có hai phụ nữ là mẹ con, từng tranh chấp đất với ông Hàn Đức Long, gửi đơn tố giác ông Long là thủ phạm gây ra vụ án. Đây là lý do khiến Công an Bắc Giang bắt ông Long.
Trong tù, ông Long nhận là thủ phạm nhưng tại Tòa, ông Long kêu oan và giống như ông Chấn, ông Long tố giác công an đã tra tấn ông để buộc ông nhận tội. Ông Long bảo rằng, ông đành nhận tội với hy vọng có thể sống sót để kêu oan trước tòa.
Cả phía công tố lẫn tòa án các cấp đều không thèm nghe ông Long kêu oan. Thậm chí khi các luật sư đưa ra hàng loạt bằng chứng chứng minh, có nhiều chứng cứ cho thấy ông Long vô tội, những cơ quan này cũng không thèm xem xét.
Chẳng hạn, sau phiên sơ thẩm, khi ông Long bị phạt tử hình, hai mẹ con đã tố giác ông Long là thủ phạm xin rút lại cáo giác. Hoặc có bảy người xác định, vào thời điểm bé gái năm tuổi bị cưỡng hiếp và bị giết, ông Long đang xay thóc với họ.
Hội đồng xét xử của hai phiên xử sơ thẩm và phúc thẩm lần thứ nhất phạt ông Long tử hình. Hội đồng Thẩm phán của Tòa án Tối cao tuyên hủy hai bản án này và ra lệnh điều tra, xét xử lại. Tuy nhiên hội đồng xét xử của hai phiên xử sơ thẩm và phúc thẩm lần thứ hai vẫn “nhất trí” về chuyện ông Long có tội và vẫn phạt ông Long tử hình. Ông Long nay đang chờ ngày bị thi hành án tử hình.
Văn phòng của một luật sư tên là Ngô Ngọc Trai đã tìm nhiều cách để vận động xem lại vụ án, minh oan cho ông Long nhưng không thành công. Trung tâm Tư vấn pháp luật của Liên đoàn Luật sư Việt Nam cũng có văn bản đề nghị xem lại vụ án mà không có ai them ngó ngàng.
Mãi đến gần đây, khi oan án liên quan đến ông Nguyễn Thanh Chấn khiến công chúng phẫn nộ cao độ. Một vài văn phòng luật sư và tổ chức luật sư lại tiếp tục nêu ra đề nghị liên quan đến vụ án Hàn Đức Long, vốn đã từng bị hệ thống tư pháp Việt Nam vứt vào sọt rác. Đề nghị này được báo giới và công chúng ủng hộ mạnh mẽ
Hồi trung tuần tháng 11 năm ngoái, Văn phòng Chủ tịch Nhà nước Việt Nam loan báo đã chuyển đề nghị giám đốc thẩm vụ án Hàn Đức Long cho Chánh án Tòa Tối cao và Viện trưởng Viện Kiểm sát Tối cao. Thông báo vừa kể được xem như một nỗ lực an dân vì án tử hình vẫn lơ lửng trên đầu ông Long.
Yêu cầu xét lại các vụ án có dấu hiệu gây oan trái đã khó, đòi bồi thường – nhận trách nhiệm vì đã gây oan trái còn khó hơn. Sau mười năm khiến một người bị hàm oan phải tự tử, Viện Kiểm sát tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu mới tổ chức xin lỗi vợ ông ta và gia đình ngày hôm Thứ Tư vừa qua tại quê nhà tỉnh Thái Bình.
Năm 2004, ông Vũ Thanh Hải, một Công chứng viên làm việc cho Sở Tư pháp tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu bị khởi tố rồi truy tố vì “thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng”. Uất ức do kêu oan nhưng không ai nghe, ông Hải treo cổ tự tử. Mười năm qua, vợ ông Hải chỉ làm một việc là kêu oan cho chồng. Tuy nhận là đã sai nhưng Viện Kiểm sát tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu chỉ xin lỗi, không đặt vấn đề bồi thường và cũng không cho biết có truy cứu trách nhiệm viên chức tư pháp nào hay không. (G.Đ)
No comments:
Post a Comment