Nhà báo Nguyễn Vũ Bình, viết từ Hà Nội
Theo RFA-2016-05-14
Người dân biểu tình chống tập đoàn Đài Loan Formosa ở trung tâm thành phố Hà Nội vào ngày 01 tháng 5 năm 2016. AFP PHOTO
Những sự việc nêu trong phần 1, đã góp phần tạo ra sự mất lòng tin của người dân vào nhà cầm quyền và đảng cộng sản. Tuy nhiên, phản ứng đàn áp những người xuống đường tuần hành vì môi trường, kêu gọi trợ giúp ngư dân, minh bạch thông tin, trừng trị kẻ gây ô nhiễm mới thực sự làm người dân Việt Nam phẫn nộ, sôi sục. Hai cuộc tuần hành vì môi trường vào hai ngày chủ nhật 1/5 và 8/5 đã bị đàn áp nặng nề. Nhà cầm quyền Việt Nam, với lực lượng an ninh làm nòng cốt và chỉ huy, đã huy động và sử dụng các lực lượng dân phòng, thanh niên xung phong, nhân viên bảo vệ...để đàn áp, đánh đập người tuần hành vô cùng dã man. Họ đã đánh đập cả những người phụ nữ, trẻ em và người già trong cuộc tuần hành ôn hòa vì môi trường. Tất cả cộng đồng mạng, người dân sục sôi khi những hình ảnh người phụ nữ có thai bị đánh đập, đá, đạp vào bụng tàn nhẫn; hình ảnh người phụ nữ ôm con nhỏ trong tay bị đánh đập dã man; những thanh niên bị đánh máu me be bết...không còn một lời nào diễn tả sự căm phẫn của người dân với an ninh, với nhà cầm quyền Việt Nam. Nhà cầm quyền Việt Nam đã sử dụng bạo lực để đối phó, đáp trả những người dân tay không tấc sắt, phụ nữ, trẻ em, người già tuần hành vì môi trường sống.
Và giọt nước đã tràn ly
Có thể nói, thảm họa môi trường quốc gia này chính là sự kiện, là vấn đề nan giải, không có lối thoát của nhà cầm quyền Việt Nam. Trước hết, môi trường nói chung của Việt Nam đã và đang hàng ngày hàng giờ bị hủy hoại bởi bàn tay con người, bởi sự vô trách nhiệm của nhà cầm quyền Việt Nam. Việc đầu tư vào các ngành công nghiệp của các doanh nghiệp trong và ngoài nước cần có hệ thống xử lý chất thải vô cùng tốn kém. Vì chạy theo tăng trưởng, vì tham nhũng và yếu kém trong hệ thống quản lý, nhà cầm quyền Việt Nam đã xem nhẹ vấn đề xử lý chất thải công nghiệp, đã để xảy ra rất nhiều vụ việc ô nhiễm môi trường. Chúng ta biết rằng, các con sông trước đây, trong xanh, sạch sẽ và đẹp đến nhường nào, nay hầu như đã biến thành các dòng sông chết. Đó là các con sông điển hình như sông Nhuệ, sông Đáy... những con sông khác đang trong quá trình trở thành dòng sông chết vì đã ô nhiễm nặng nề. Việc ô nhiễm môi trường ở khắp nơi, nhưng chỉ đến khi vụ nhiễm độc bờ biển miền trung, với hậu quả vô cùng khủng khiếp, mới trở thành giọt nước tràn ly trong vấn đề môi trường của Việt Nam.
Về vấn đề kinh tế, toàn bộ hơn 3000km bờ biển Việt Nam, với ngành nuôi trông và đánh bắt hải sản bị khủng hoảng nặng nề, gần như tình trạng phá sản. Ngành du lịch, một ngành kinh tế chủ lực của Việt Nam cũng sẽ bị ảnh hưởng vô cùng nghiêm trọng. Thủy hải sản xuất khẩu cũng lâm nguy, các ngành nghề liên quan liên đới cũng sẽ bị ảnh hưởng nặng nề. Đây là nhát búa tạ đánh vào nền kinh tế vốn đã tiêu điều, khánh kiệt của Việt Nam. Không những không thu được thuế, vì các ngành nghề thất thu, mà nhà cầm quyền Việt Nam còn phải bỏ tiền hỗ trợ ngư dân...chính vì vậy, xét dưới góc độ kinh tế, vụ việc nhiễm độc cá chết hàng loạt này cũng là một giọt nước làm tràn ly về ngân sách, về tài chính.
Xử lý không đơn giản
Một người dân đi dọc bờ biển với cá chết dạt lên bờ biển huyện Quảng Trạch, Quảng Bình hôm 20/4/2016.
Một vấn đề quan trọng, chứng tỏ sự nan giải trong việc giải quyết triệt để, dứt điểm vụ việc. Nếu như nguyên nhân được xác định, ô nhiễm môi trường dẫn tới cá tôm chết hàng loạt là do công ty Formosa xả thải, chất độc ra biển, thì việc xử lý cũng không hề đơn giản. Sau khi xảy ra sự việc cá chết hàng loạt, và người phát ngôn công ty Formosa xúc phạm người dân Việt Nam bằng việc nêu sự lựa chọn cá hay thép, thì dư luận đã đi sâu tìm hiểu và mọi người ngã ngửa về giá cả cho thuê đất của nhà cầm quyền Việt Nam đối với công ty Formosa. Theo hợp đồng giữa công ty Formosa và Ban quản lý khu công nghiệp Vũng Áng, công ty Formosa đã thuê 3.300 hec-ta đất, tương đương 33 triệu mét vuông đất trong 70 năm, với giá thuê đất chỉ là 80.000 VNĐ/1m2/1 năm. Đây là một mức giá không bình thường, đã làm nhiều người sửng sốt. Hơn nữa, việc cho công ty Formosa thuê đất trong 70 năm đã vượt quá thẩm quyền của tỉnh Hà Tĩnh. Từ việc giá cả cho thuê đất, thời hạn cho thuê, việc công ty Formosa đưa người nước ngoài vào làm việc vượt quá số lao động được cấp phép tới vụ sập giàn giáo chết 13 người, bị thương 29 người, vụ lập miếu thờ trong khu công nghiệp, vụ đổ chất thải trái phép xuống khu đất phường Kỳ Liên tháng 3/2016...đã chứng tỏ công ty Formosa có một thế lực rất mạnh chống lưng. Nếu như thế lực đó, chỉ đơn thuần là sự bao che của lãnh đạo do tham nhũng thì còn đơn giản và có thể giải quyết được. Nhưng nếu thế lực bao che cho công ty Formosa vượt ra ngoài vấn đề kinh tế, là quan hệ chính trị, đối ngoại thì đúng là vấn đề vô cùng nan giải đối với nhà cầm quyền Việt Nam.
Mặt khác, như chúng ta thường thấy, nhà cầm quyền Việt Nam chưa bao giờ làm được, hoặc xử lý được một việc nào đó một cách rõ ràng, minh bạch, triệt để và khách quan. Chính vì vậy, đối với thảm họa môi trường lần này, chúng ta không hi vọng nhà cầm quyền Việt Nam thực hiện được những yêu cầu và nguyện vọng chính đáng của người dân. Khi mà yêu cầu, nguyện vọng chính đáng của người dân liên quan tới môi trường, tới đời sống không được giải quyết, tất yếu đẩy tới việc đấu tranh không khoan nhượng của người dân, đó cũng là một khía cạnh của giọt nước tràn ly.
Kết cục của cuộc đấu tranh này, chúng ta chưa thể biết sẽ đi tới đâu. Nhưng có một điều chắc chắn, mà rất nhiều người trong phong trào dân chủ và người dân thường đã nhận ra. Đó là, nếu người dân, nếu chúng ta không đứng lên đấu tranh cho chính môi trường sống của chúng ta và con cháu, chắc chắn Việt Nam sẽ trở thành vùng đất chết, không thể nào sinh sống nổi. Những điều đã hiển hiện ra trước mắt và xu thế không thể đảo ngược được: biển đã chết, rừng đã hết, các dòng sông đã và đang chết, đất đai cũng đang chết, không khí bị ô nhiễm, thực phẩm nhiễm độc hàng ngày...
Chúng ta phải đứng lên, vì chính sự tồn vong của chúng ta, và tương lai của dân tộc.
Hà Nội, ngày 13 tháng 5 năm 2016
Nhà báo Nguyễn Vũ Bình
*Nội dung bài viết không phản ảnh quan điểm RFA.
No comments:
Post a Comment