Xuân Này Con Không Về- Xuân Này Con Về Mẹ Ở Đâu: định mệnh buồn của những mùa xuân Việt Nam

Trong chương trình DVD Asia Mừng Xuân 2016, khán giả sẽ được nghe lại hai ca khúc xuân bất hủ: Xuân Này Con Không Về (giọng ca Huỳnh Phi Tiễn) và Xuân Này Con Về Mẹ Ở Đâu (giọng ca Đan Nguyên). Cả hai đều do cố nhạc sĩ Nhật Ngân sáng tác.

Đã có người thắc mắc vì sao hai bản nhạc xuân buồn này lại đi vào lòng người sâu đậm đến như vậy? Có lẽ là vì đất nước Việt Nam mình vẫn chưa thoát ra khỏi những mùa xuân mà niềm vui đoàn tụ chưa trọn vẹn. Đã hơn 40 năm rồi, mà những mùa xuân Việt Nam vẫn là những hình ảnh chia xa. Cố nhạc sĩ Nhật Ngân đã lưu lại định mệnh buồn của dân tộc này bằng hai ca khúc xuân viết cách nhau 20 năm, đánh dấu cho hai giai đoạn lịch sử, mà những gia đình Việt Nam vẫn chưa thể đoàn tụ mỗi độ xuân về.

Bài Xuân Này Con Không Về, viết vào trước năm 1975, đã trở thành một trong những bài nhạc tiêu biểu nhất cho những mùa xuân chinh chiến của Miền Nam Việt Nam. Có thể nói là dù đi đến đâu, từ thành thị đến thôn quê, từ đồng bằng đến cao nguyên, người dân Miền Nam đều có thể nghe đâu đó vang lên giai điệu Xuân Này Con Không Về. Người lính Cộng Hòa dù nhớ mẹ, nhớ nhà, nhưng vẫn không thể về thăm nhà trong dịp năm hết Tết đến. Bởi vì người lính vẫn còn phải ở nơi biên cương, tiền tuyến, để bảo vệ cho người dân có thể đón xuân trong yên bình. Thôi thì đành hẹn với mẹ, nhắn nhủ với những đứa em rằng: “…mẹ ơi con xuân này vắng nhà…” và “…mẹ thương con xin đợi ngày mai…”. Đã bao mùa xuân, người lính Cộng Hòa vẫn cứ phải lỗi hẹn như vậy. Đó là tâm sự của hàng triệu dân quân Miền Nam.

Những hình ảnh mà nhạc sĩ Nhật Ngân đã vẽ ra trong ca khúc Xuân Này Con Không Về là những bức tranh tuyệt đẹp của những mùa xuân Việt. Nó đã trở thành mẫu mực đến độ ai cũng có thể nhớ và thuộc lòng:

“…Ôi nhớ xuân nào thuở trời yên vui

Nghe pháo giao thừa rộn ràng nơi nơi

Bên mái tranh nghèo ngồi quanh bếp hồng

Trông bánh chưng chờ trời sáng

Đỏ hây hây những đôi má hồng…”

Giọng hát buồn da diết của cố ca sĩ Duy Khánh cũng đã gắn liền với ca khúc bất tử này. Duy Khánh hát Xuân Này Con Không Về là không thể so sánh, là một cái gì đó rất riêng của những người lính xa nhà trong những mùa xuân trước 1975.

Và rồi định mệnh chia xa tiếp tục theo đuổi quê hương Việt Nam. Sau 1975, hàng triệu người lại bỏ nước ra đi vì không thể sống dưới chế độ độc tài cộng sản. Cảnh những mùa xuân chia xa bây giờ là con ở xứ người, mẹ ở lại quê nghèo. Nhạc sĩ Nhật Ngân cũng theo dòng người vượt biên chọn Hoa Kỳ làm quê hương thứ hai. Ông đã ghi lại nỗi buồn của những mùa xuân xa xứ bằng ca khúc Xuân Này Con Về Mẹ Ở Đâu. Ông đã có ý định viết ca khúc này để tặng ca sĩ Duy Khánh. Nhưng người ca sĩ đã qua đời trước khi bài hát hoàn thành. Người đầu tiên hát ca khúc này là Quang Lê, sau đó còn có Đặng Thế Luân và nhiều ca sĩ trẻ khác. Nhưng những người hâm mộ ca sĩ Duy Khánh vẫn tiếc là ông đã không thể cùng hát cả hai bài như một liên khúc xuân, để thể hiện trọn vẹn thông điệp về những mùa xuân chia xa của nhạc sĩ Nhật Ngân.

Xuân Này Con Về Mẹ Ở Đâu ghi lại những hình ảnh tiêu biểu của người Việt hải ngoại với những mùa xuân tha hương, vẫn chưa có dịp về thăm lại quê hương, mẹ già, người thân trong dịp đầu năm. Hình ảnh làm rơi lệ nhiều khán giả là khi người con có dịp trở về, thì người mẹ đã vĩnh viễn ra đi, làm lỗi hẹn một mùa xuân đoàn tụ:

…Mẹ ơi! Bao mùa Xuân đến

Bao lần con mong mỏi về

Xuân này con về quê tìm mẹ

Thì mẹ giờ đã ra đi…

Hẳn đã có nhiều người Việt hải ngoại đã phải trải qua kinh nghiệm đau thương đó. Định mệnh của dân tộc Việt Nam sao mà buồn!

Cái độc đáo của hai bản nhạc xuân này là dù được viết cách nhau hai thập niên, nhưng hình như nhạc sĩ Nhật Ngân đã có ý để hai ca khúc này có thể ghép lại thành một liên khúc. Từ tiết tấu đến giai điệu. Lời ca của hai bài cũng có sự tiếp nối. Không quá khó khăn để nhận ra sự tiếp nối này, và thông điệp chung mà tác giả Nhật Ngân gởi gấm qua hai ca khúc.

Xuân Này Con Không Về, và Xuân Này Con Về Mẹ Ở Đâu hẳn sẽ còn vang trong nhiều mùa xuân nữa. Không biết đến bao giờ, ước mơ đoàn tụ, thanh bình, an vui trong những mùa xuân trên quê hương Việt Nam của nhạc sĩ Nhật Ngân mới thành hiện thực?

01/23/2016 - 07:46

Cung Mi / SBTN