Thursday, August 28, 2014

Pháp-Ðức bức xúc

Sóng ngầm tại Âu Châu sau khi Pháp cải tổ nội các

Truyền thông Hoa Kỳ loan một tin ngắn về việc Tổng Thống Pháp Francois Hollande lại vừa cải tổ nội các của Thủ Tướng Manuel Valls. “Tin ngắn” vì nội các Pháp đổi thay quá nhiều, với hai thủ tướng và bốn lần cải tổ từ khi ông Hollande lên làm tổng thống vào Tháng Năm năm 2012. Và “lại vừa cải tổ” vì ông Valls mới lên cầm đầu chính phủ từ Tháng Ba vừa qua mà thôi.

Truyền thông Pháp thì chú ý đến sự chống đối của ba bốn chục dân biểu bên cánh tả đảng Xã Hội khiến tổng thống khó duy trì được chánh sách kinh tế hiện tại sau khi Tổng Trưởng Kinh Tế Arnaud Montebourg công khai bày tỏ sự bất đồng vào cuối tuần qua. Ðấy là biến cố khiến cho hôm 25, thủ tướng phải xin tổng thống chỉ định một nội các mới, và cho ba tổng trưởng nổi loạn ra về.

Thật ra, ta đang chứng kiến mâu thuẫn không phải là bên trong cánh tả đang cầm quyền tại Pháp mà là sự rạn nứt của nền móng Âu Châu, với mâu thuẫn Pháp-Ðức có thể đi tới điểm lật. Sau đó có thể là một vụ khủng hoảng cho Âu Châu.

Từ tia lửa Montebourg, “Hồ Sơ Người Việt” sẽ xoáy vào đề tài này.


Tổng Trưởng Montebourg nã đạn

Từ nhiều tuần qua, Tổng Trưởng Kinh Tế Arnaud Montebourg đã phát biểu gay gắt hơn về chánh sách kinh tế của Thủ Tướng Valls và Tổng Thống Hollande. Ông ta không bốc đồng nói bậy mà có chủ đích phản đối đường lối giảm chi và chấn chỉnh ngân sách trong tinh thần kiệm ước của Hành pháp. Cùng phe tả trong đảng Xã Hội đang cầm quyền với 290 dân biểu và 37 nhân vật thiên tả khác, Montebourg không đồng ý với chủ trương của chính phủ cho nên thực tế thì dập cửa bước ra và gây khó cho Tổng Thống Hollande.

Ra khỏi môi trường Paris, người ta phải chú ý tới một lời phát biểu của Montebourg với báo chí, lời tuyên bố đã làm nội các sụp đổ - và gây chấn động cho Âu Châu: “Pháp có nền kinh tế đứng hạng nhì trong khối Euro, cường quốc đứng hạng năm thế giới, và không muốn bọc theo những đòi hỏi quá đáng của phe bảo thủ tại Ðức.”

Diễn giải cho dễ hiểu: trong khối Euro đang bị khủng hoảng, nước Ðức kêu gọi các thành viên chấn chỉnh chi thu ngân sách, giảm dần bội chi, và tôn trọng một số quy củ kinh tế tài chánh. Với nhiều chính khách Pháp thì đấy là một sự gò bó khó chấp nhận. Nó phản ảnh vai trò quá lớn của Ðức - và ngược lại, sự lụn bại của Pháp.

Tổng Trưởng Montebourg không chỉ muốn áp dụng chủ trương kinh tế cố hữu của phe tả, là tăng chi để kích thích sản xuất và giảm thất nghiệp. Ông còn nói lên tinh thần quốc gia của dân Pháp trước những áp đặt của Thủ Tướng Angela Merkel tại Berlin, hay bộ máy thư lại của Liên Hiệp Âu Châu tại Bruxelles.

Như nhiều nhân vật cực hữu, Montebourg cũng nổi loạn chống Berlin và Bruxelles và biến cố này gây vấn đề cho Thủ Tướng Merkel của Ðức.


Nền móng Pháp-Ðức của Âu Châu

Thế Chiến II bùng nổ năm 1939 từ sự bành trướng của nước Ðức, và kết thúc năm 1945 khi Ðức quốc xã của Hitler bị đánh bại và nước Ðức chia hai, phân nửa miền Ðông là do Liên Bang Xô Viết kiểm soát từ 1945 đến 1989. Bị Ðức khuất phục ba lần (1870, 1914 và 1939), nước Pháp ở vào phe Ðồng minh chiến thắng và có cơ hội xây dựng lại một nền móng hợp tác lâu dài hơn cho cả Âu Châu.

Trong thập niên “Hậu chiến,” từ những năm 1950 về sau, sự hợp tác giữa Pháp và Tây Ðức đã ổn định Âu Châu, tạo cơ hội cho Pháp có tư thế mạnh hơn thực lực kinh tế và chi phối được đối sách ngoại giao của nước láng giềng ở hướng Ðông. Các kế hoạch hợp tác từ Cộng Ðồng Than Thép tới Thị Trường Chung Âu Châu đã tạo nền móng cho Liên Hiệp Âu Châu sau này. Ngay cả khi nước Ðức tái thống nhất rồi Khối Euro ra đời, Pháp vẫn duy trì được thế mạnh ấy vì Ðức tốn tiền và công sức để tái thiết miền Ðông sau khi chuộc lại từ Liên Xô đang tan rã.

Cái thế “phân công lao động” ấy kéo dài được 20 chục năm, từ 1989 đến 2009, là khi “Pháp nói,” “Ðức làm” và các cường quốc kinh tế khác của Âu Châu thì nín thinh. Anh quốc không gia nhập khối tiền tệ thống nhất là đồng Euro lại thường ở vào vị trí chân trong chân ngoài với cả hệ thống Liên Âu. Còn Ý và Tây Ban Nha thì cố tác động vào chính sách chung của Âu Châu mà chẳng có tham vọng thay thế hai cường quốc Pháp Ðức.

Vụ khủng hoảng trong khối Euro từ năm 2010 đã đảo lộn tất cả.

Các quốc gia trong vùng biên vực, tại vòng ngoài, như Hy Lạp, Bồ Ðào Nha, Tây Ban Nha và Ý Ðại Lợi hay Ireland (Ái Nhĩ Lan) đều bị chấn động. Ở trung tâm Âu Châu với vị thế cường quốc kinh tế số một, và thực tế lãnh đạo khối Euro, nước Ðức muốn cứu toàn khối và duy trì đồng Euro vì điều ấy có lợi cho kinh tế Ðức. Thủ Tướng Angela Merkel phải vừa thuyết phục dư luận bên trong chấp nhận việc cứu giúp xứ khác, vừa đòi hỏi các thành viên Euro tiến hành biện pháp chấn chỉnh, nghĩa là hy sinh.

Khi ấy, nước Pháp rơi vào thế kẹt.

Có nên chiều theo đòi hỏi kiệm ước của Ðức để duy trì nền tảng hợp tác Pháp-Ðức cố hữu, hay nên công khai thách đố kỷ luật của Ðức với một đề nghị khác? Ðề nghị gì khi kinh tế bị suy trầm, không tăng trưởng, mà thất nghiệp thì cứ mấp mé 10%?

Trước bài toán lưỡng nan vì hai mặt đều khó, sau khi khủng hoảng bùng nổ, Tổng Thống Nicolas Sarkozy cố nuốt vào trong lòng tinh thần quốc gia dân tộc của Charles de Gaulle mà ủng hộ đòi hỏi khắc khổ của Ðức. Pháp vẫn hiên ngang chia ghế lãnh đạo Âu Châu với Ðức, nhưng phải áp dụng nhiều biện pháp đau lòng. Kết cuộc thì ông Sarkozy thất cử và một người ít tài cán được lên làm tổng thống là Francois Hollande, với tỷ lệ ủng hộ hiện nay là 20%.

Khi lên lãnh đạo, Hollande cũng dự tính áp dụng chánh sách thiên tả cố hữu, tăng thuế để tăng chi và kích thích kinh tế, nhưng thất bại thê thảm nên đảo ngược chủ trương và gây phản ứng từ phe tả trong đảng. Với đòi hỏi khắc khổ của nước Ðức, Hollande chọn vài đề mục cưỡng chống để ra điều có tinh thần độc lập nhưng thực tế thì vẫn chấp hành nhiều biện pháp của Ðức.

Vì vậy mới gặp sự chống đối của những nhân vật như Montebourg vào tuần qua. Nội các mới vừa thành lập của Thủ Tướng Valls sẽ tiếp tục đường lối đó, là hàn gắn sự rạn nứt với Ðức. Nhưng nguy cơ khủng hoảng thì vẫn còn nguyên vẹn. Vì sao?


Ðòn xóc tả hữu và phản ứng chống Âu Châu

Từ thời Ðệ tứ Cộng Hòa (1946-1958) và sau đó qua thời Ðệ ngũ (từ 1958 đến nay), khuynh hướng trung tả (xã hội) của Pháp vẫn có chủ trương hội nhập vào một cơ chế Âu Châu để ràng buộc nước Ðức, duy trì hòa bình và thịnh vượng cho toàn khối. Vì vậy, đa số cánh tả đều ủng hộ việc Pháp gia nhập Liên Âu.

Nhưng ngày nay tình hình đã khác với tăng trưởng thấp, thất nghiệp cao và ngân sách bị bội chi quá tiêu chuẩn của Liên Âu.

Khi lên lãnh đạo từ giữa năm 2012, Tổng Thống Hollande của đảng Xã Hội đã theo bài bản cũ của cánh tả, là đòi tăng thuế tới 75% và chỉ giảm chi rất ít rồi thắng cử, một phần cũng vì cử tri bất mãn với đường lối trung hữu của Sarkozy. Nhưng tăng thuế khi kinh tế bị suy trầm là giải pháp tai hại nên từ đầu năm 2014, Hollande chỉ định thủ tướng mới để thi hành chánh sách trái ngược, giảm chi và giảm thuế cho các doanh nghiệp tuyển thêm nhân công.

Chủ trương đó gây căm phẫn cho cánh tả - giảm thuế cho bọn nhà giàu, và thắt lưng buộc bụng thành phần công nhân chỉ để chấp hành chánh sách của Liên Âu do nước Ðức áp đặt.

Vì vậy mới có vụ nổ của Tổng Trưởng Kinh Tế Montebourg.

Nội các mới của Thủ Tướng Valls sẽ theo đường lối cũ trong khi triển vọng tăng trưởng vẫn chưa có. Trong tháng tới, Nội các mới có thể xin Quốc Hội bỏ phiếu tín nhiệm để duy trì chánh sách này, với hy vọng rất mong manh nếu người ta đếm ra số phiếu nổi loạn từ cánh tả. Nếu không đủ đa số, Tổng Thống Hollande có quyền giải tán Quốc Hội và tổ chức bầu cử lại. Một vụ khủng hoảng chính trị có thể xảy ra nếu Hollande không nhượng bộ áp lực của cánh tả. Nếu càng nhượng bộ thì càng khó giải quyết hồ sơ kinh tế.

Mà từ nay đến đó, quần chúng Pháp lại chẳng ngồi yên xem các chính khách xoay trở thế nào.

Theo truyền thống, họ xuống đường biểu tình phản đối, với sự tham gia của các nghiệp đoàn cực tả và đường phố Paris sẽ ngập ngụa lựu đạn cay từ nay đến đầu năm tới. Các nước Âu Châu, nhất là Ðức, sẽ phải theo dõi chuyện này.

Nhưng vấn đề không chỉ thu hẹp vào khả năng xoay trở luồn lách của Tổng Thống Hollande với hai áp lực tả hữu bên trong đảng từ nay đến khi ông mãn nhiệm vào năm 2017. Áp lực từ cánh hữu của chính trường Pháp là một chuyện cũng nên theo dõi.

Cho đến nay, khuynh hướng trung hữu của chính trường Pháp rất hài lòng với vụ khủng hoảng nội bộ của đảng Xã Hội và phe tả gồm các lực lượng cực tả, cộng sản và bảo vệ môi sinh. Nhưng trong khi họ chưa phải đề nghị giải pháp hay nhân vật có khả năng thay thế thì phe bảo thủ đã vùng lên cướp diễn đàn.

Từ phía cực hữu, Mặt Trận Quốc Gia của Marine Le Pen đã bành trướng ảnh hưởng từ năm 2011 qua các cuộc bầu cử nội bộ và dẫn đầu cuộc bầu cử vào Quốc Hội Âu châu hồi Tháng Năm vừa qua. Là chính đảng thứ ba của Pháp sau đảng Xã Hội trung tả và đảng UMP trung hữu (Union pour un Mouvement Populaire - Liên Minh Vận Ðộng Nhân Dân), Mặt trận của Le Pen được quần chúng tả và hữu ủng hộ vì đả phá sự bất lực của các chính đảng truyền thống và nhất là chống lại Liên Âu.

Với chủ trương quốc gia quá khích, hạn chế di dân để bảo vệ bản sắc văn hóa Pháp và phá vỡ sự áp đặt của Liên Âu, Mặt trận cực hữu này là một thế lực chính trị mới, và là bài toán cho cả nước Pháp, Âu Châu và nước Ðức.

Trong khi đó, Thủ Tướng Angela Merkel của đảng Dân Chủ Thiên Chúa Giáo thuộc cánh trung hữu cũng không hẳn là có toàn quyền quyết định dù đang giữ đa số trong một chính phủ liên hiệp với cánh hữu. Người dân Ðức có thể ủng hộ chủ trương duy trì khối Euro và đòi hỏi các nước lâm nạn phải cải cách, miễn là họ không mãi trả thuế để cứu trợ xứ khác.

Bà Merkel chẳng muốn phá vỡ thế liên minh Pháp-Ðức nhưng cũng khó chiều lòng một nước Pháp lầm than bế tắc mà chối từ cải cách trong khi vẫn đòi đứng đầu trào lưu chống Ðức.


Kết luận ở đây là gì?

Lãnh đạo của Pháp và Ðức đều muốn tương nhượng nhau để bảo vệ một cổ vật của Âu Châu. Nhưng quần chúng ở dưới đã hoài nghi. Phản ứng của họ là một ẩn số cho tương lai của Liên Âu và khối Euro - chuyện nên theo dõi khi ta nhớ đến khủng hoảng tại Ukraine và Trung Ðông...


08-27-2014 4:31:50 PM 
Hùng Tâm

No comments:

Post a Comment