Người già vất vả kiếm sống. Việt Nam vẫn chưa có chính sách an sinh xã hội để nâng đỡ người già trong khi tỉ lệ dân số già hóa đứng đầu thế giới. (Hình: Sống Mới)
VIỆT NAM – Ngoài hàng loạt vấn nạn đủ loại về chính trị, kinh tế, xã hội, tương lai của Việt Nam u ám hơn vì tốc độ già hóa dân số nay thuộc loại nhanh nhất thế giới.
Trong khi phải sau hàng thế kỷ, hoặc ít ra cũng phải vài ba thập kỷ nhiều quốc gia mới rơi vào tình trạng dân số già thì chỉ trong vòng 15 năm, Việt Nam đã chuyển từ tình trạng “già hóa dân số” thành “dân số già.”
Theo viên bộ trưởng Lao Động-Thương Binh-Xã Hội Việt Nam thì Việt Nam đã rơi vào tình trạng “dân số già” từ năm ngoái. Tỉ lệ người già/dân số Việt Nam từ 6.9% vào năm 1979, vọt lên 7.2% vào năm 1989, rồi thành 8.1%vào năm 1999, đến năm 2009 là 9% và giờ đã vượt qua mức 10.5%. Trong vòng 50 năm nữa Việt Nam sẽ có thêm hơn 10 triệu người già.
Đó là tính toán của Việt Nam còn theo một nghiên cứu của Tổ Chức Thương Mại Thế Giới (WTO) thì trong 15 năm nữa, tỉ lệ người trên 65 tuổi ở Việt Nam sẽ tăng từ 7% đến 14%.
Trước đây, nhân công giá rẻ vẫn là động lực chính của hoạt động sản xuất – kinh doanh tại Việt Nam. Đây là yếu tố khiến Việt Nam trở thành quốc gia duy nhất trong khu vực Đông Nam Á có tỉ lệ tăng trưởng trong năm 2015 cao hơn năm 2014. Tuy nhiên hồi đầu năm nay, bà Victoria Kwakwa, giám đốc chi nhánh Việt Nam của WTO, đã cảnh báo rằng, mọi người sẽ thấy sự tăng trưởng của lực lượng lao động tại Việt Nam chậm lại rồi co rút và điều đó sẽ tạo ra những đòi hỏi rất lớn đối với năng suất lao động.
Bà Kwakwa khẳng định, tỉ lệ lão hóa của dân số cao, lực lượng lao động già nhanh sẽ đe dọa sự tăng trưởng và làm cho danh sách các thách thức của kinh tế Việt Nam dài hơn, việc hoạch định chính sách phát triển khó khăn hơn.
Việt Nam vốn đã được cảnh báo từ lâu về các nguy cơ từ dân số sẽ ảnh hưởng trầm trọng đến phát triển nhưng chính quyền Việt Nam không có hành động nào để đối phó.
Ví dụ hồi giữa năm 2008, Quỹ Dân số Liên Hiệp Quốc (UNFPA) đã từng cảnh báo về nguy cơ mất cân bằng lớn về giới tính tại Việt Nam. Nếu không có giải pháp đối phó, đến năm 2050, khoảng 2.3 đến 4.3 triệu đàn ông Việt Nam sẽ không thể tìm được vợ. Tuy nhiên tại Việt Nam, tỉ lệ mất cân bằng giới tính khi sinh liên tục tăng đáng ngại và đã đến mức 120 bé trai/100 bé gái bất kể tình trạng đó sẽ làm lệch cấu trúc dân số của Việt Nam và gây tác hại nghiêm trọng tới sự phát triển bền vững của Việt Nam.
Nói cách khác, dù đã được cảnh báo, Việt Nam vẫn bị rơi vào tình trạng giống Trung Quốc cách nay vài thập niên, khiến Trung Quốc đang phải gánh chịu hậu quả về chính sách hạn chế sinh đẻ. Chẳng hạn do thiếu phụ nữ, đàn ông không có vợ đã trở thành vấn nạn rất nghiêm trọng ở Trung Quốc. Những ngôi làng thiếu phụ nữ với đa số là đàn ông nghèo, ít học trở thành nôi cho đủ loại tội phạm tình dục và nạn mua bán phụ nữ phát triển. Chưa kể, thiếu phụ nữ dẫn đến thiếu trẻ em, dân số già cỗi và đạo đức suy đồi. Khi thế hệ “con trai một” ở Trung Quốc trưởng thành, Trung Quốc phải đương đầu với một vấn nạn khác thường được gọi là “hội chứng con một.” Các cậu con cưng, trưởng thành trong một môi trường mà ở đó chúng không được khuyến khích để chia sẻ và chung sống với người khác, không biết tự lập và thiếu ý thức trách nhiệm, sẽ đẩy lùi sự phát triển chung của cả xã hội.
Ngoài mất cân bằng giới tính, Việt Nam còn đối diện với nhiều vấn nạn khác liên quan đến dân số.
Năm 2013, khi dân số Việt Nam xấp xỉ 90 triệu, Quỹ Dân Số Liên Hiệp Quốc (UNFPA) phối hợp với Bộ Y Tế Việt Nam thực hiện một cuộc khảo sát, theo đó, tới năm 2050, người già sẽ chiếm 1/5 dân số Việt Nam. Song dù đã được cảnh báo về các tác hại của tình trạng “dân số già hóa,” tốc độ “già hóa dân số” của Việt Nam vẫn tăng nhanh khác thường.
UNFPA đã từng nhấn mạnh, dân số già hóa sẽ đặt ra những thách thức lớn, trong đó có vấn đề thu nhập không được bảo đảm, an sinh xã hội chưa đầy đủ, năng lực hạn chế của hệ thống y tế… Đặc biệt, tại Việt Nam, thu nhập của người lớn tuổi thường thấp và không ổn định, có 17% người lớn tuổi thuộc diện nghèo. Tổ Chức Lao Động Quốc Tế khuyến cáo, với tốc độ dân số già hóa nhanh như vậy, nếu không sửa đổi chính sách hưu trí, Quỹ Bảo Hiểm Xã Hội của Việt Nam sẽ cạn tiền vào năm 2034.
Ngoài vấn nạn “dân số già hóa,” kết quả một số cuộc khảo sát về dinh dưỡng cho thấy Việt Nam sẽ phải mang một gánh nặng kép. Việt Nam vẫn là một trong 16 quốc gia có tỷ lệ suy dinh dưỡng cao nhất thế giới. Cũng vì vậy, so với nhiều sắc dân khác, người Việt vừa thấp hơn về chiều cao, vừa nhẹ hơn về cân nặng. Chiều cao trung bình của nam thanh niên Việt Nam là 163 cm và chiều cao trung bình của nữ thanh niên Việt Nam là 153 cm. Tính ra chiều cao của nam thanh niên Việt Nam thấp hơn chuẩn của Tổ Chức Y Tế Thế Giới (WHO) là 13 cm và nữ thanh niên Việt Nam thấp hơn chuẩn của WHO gần 11 cm.
Tuần này, bộ trưởng Lao Động-Thương Binh-Xã Hội Việt Nam mới vừa thú nhận, Việt Nam đang đối mặt với những khó khăn đặc biệt do thiếu chiến lược ứng phó với vấn nạn “dân số già hóa.” (G.Đ)
No comments:
Post a Comment