Mẫn Nhi-12-03-2017
(VNTB) TP. Hồ Chí Minh sẽ còn lại gì, khi các viên ngọc kiến trúc thời Pháp để lại bị xóa bỏ? Đó có phải là quy luật của sự phát triển hay nó là hệ quả của sự thờ ơ cũng như tầm nhìn lãnh đạo? Nhìn qua Hội An – nơi di sản đang phục vụ du lịch và là nguồn sống của người dân, liệu lãnh đạo thành phố phía Nam này có ngượng ngùng?
Là một viên ngọc kiến trúc tiêu biểu của thời kỳ thuộc địa của Pháp, Trung tâm Thương mại Tax gắn với trường phái Art Deco tại mặt tiền của nó bây giờ chỉ còn là đống đổ nát, theo USAToday.
 |
| Việt Nam thời Pháp thuộc với nhiều công trình - kiến trúc đặc sắc. |
Mặc dù có một kiến nghị nhằm bảo tồn lịch sử, nhưng tòa nhà vẫn bị phá hủy. Thay vào đó, là một kiến trúc cao 43 tầng kết nối với đường điện ngầm đầu tiên của thành phố.
Thương xá Tax, được xây dựng vào năm 1924, là một trong nhiều tòa nhà lịch sử trong 20 năm bị san bằng hoặc bị thay đổi nghiêm trọng, theo một trung tâm nghiên cứu Pháp-Việt thuộc chính phủ.
Giới chức và ban ngành liên quan đề cập đến ý định làm cho thành phố này trở nên hiện đại. Nhưng với việc phá hủy nhiều tòa nhà lịch sử, nhóm bảo tồn cảnh báo, nó có thể làm cho thành phố ít hấp dẫn hơn đối với khách du lịch – điều này tác động đến tăng trưởng kinh tế mà Chính phủ Việt Nam kỳ vọng sẽ thúc đẩy.
“Càng nhiều người bị cuốn vào một lối sống yêu chuộng tiêu dùng, hơn là bảo tồn di sản,” kiến trúc sư Trần Hữu Khoa, 27 tuổi, một người lên tiếng để cứu lấy trung tâm Tax. ”Nhưng tôi lạc quan rằng một phong trào dân sự mạnh đang gia tăng ở Việt Nam.”
Một Cổng thông tin về Quan sát Di sản ra đời vào cuối tháng giêng, cho phép bất kỳ ai truy cập nhằm kêu gọi sự chú ý đến các di sản lịch sử đang bị đe dọa tại Việt Nam. Các thông tin này sẽ được chuyển tiếp đến chính phủ và nhóm dân sự nhằm tạo ra sự can thiệp.
Việc kiểm kê toàn diện là bước đi quan trọng trong nâng cao nhận thức giá trị lịch sử và bảo tồn kiến trúc lịch sử.
“Chúng ta không thể bảo vệ hoặc bảo vệ bất cứ điều gì nếu chúng ta không biết nó ở đâu,” Daniel Caune, nhà lập trình người Pháp đứng đằng sau trang web, và người đã từng làm việc tại Việt Nam trong vòng bảy năm, nói.
Đài Quan sát Di sản hiện đã có 130.000 bức ảnh lịch sử với các ghi chú lưu trữ.
Caune cũng đang phát triển một ứng dụng iPhone liên quan đến giáo dục về di sản, người dùng có thể biết được hình ảnh di sản đó là gì, và nó nằm ở đâu trên bản đồ.
Caune cũng tạo một nhóm Facebook về di sản mang tên “Saïgon Chợ Lớn: Then & Now” trong đó có 5.500 thành viên chia sẻ ảnh lịch sử và hiện tại của di sản trong Thành phố Hồ Chí Minh. Caune và Tim Doling, một nhà sử học người Anh và là tác giả của nhóm Facebook, nói rằng thanh niên Việt Nam phải đi đầu trong phong trào bảo tồn.
Kevin Doan, một kiến trúc sư tại thành phố Hồ Chí Minh là người tổ chức sự kiện Quan sát Di sản, cho biết tình trạng thiếu lương thực và nhà ở là những mối quan tâm chính sau khi chiến tranh kết thúc. ”Bây giờ mà nền kinh tế đã mở ra và người của thế hệ cũ đã có đời sống khá khẩm hơn, họ muốn có một căn nhà mới [hơn là sống trong một nhà lịch sử].”
“Nhưng ngày càng có nhiều người trẻ tham gia các tổ chức bảo tồn di sản,” ông nói.
Những người trẻ tuổi chấp nhận rủi ro liên quan đến sự công khai chống đối Chính phủ của mình. Việc bắt giữ blogger “Mẹ Nấm”, cho thấy đàn áp bất đồng chính kiến vẫn còn là một mối đe dọa.
Caune hy vọng Đài Quan sát Di sản sẽ phục vụ như là một danh mục toàn diện về các tòa nhà lịch sử.
“Đây không chỉ là một vấn đề di sản, đó là một vấn đề kinh tế,” Mark Bowyer, người điều hành trang web rustycompass.com nói, ông là người viết nhiều về du lịch Việt Nam. ”Tàn phá di sản Sài Gòn là bước đi liều lĩnh về mặt du lịch - nhưng thậm chí tệ hơn, nó xóa bỏ đi thương hiệu của thành phố và những lợi ích kinh tế lâu dài mà nó mang lại. Di sản không còn là sự quan tâm thích hợp của người nước ngoài tại Việt Nam “.
An Phạm, 18 tuổi, một sinh viên kỹ thuật làm việc với Caune để đưa các di sản lên trang web, đề cập đến Hội An, một thị trấn ở miền trung Việt Nam, như một ví dụ về những gì có thể xảy ra khi di tích lịch sử được bảo tồn và phát huy nhằm phục vụ du lịch.
Trung tâm thành phố, Phố cổ Hội An, là một di sản thế giới của UNESCO. Nó thuộc sở hữu của nhà nước, trong một tuyên bố vào năm 1985. Đô thị cổ này sẽ liên kết với khu dự trữ sinh quyển Cù Lao Chàm và hướng đến thành phố sinh thái đầu tiên tại Việt Nam.
Cuối năm ngoái, thành phố cổ này đón nhận dự án lên đến 1,5 tỷ USD, liên quan đến sân golf và khu nghỉ dưỡng, tích hợp hệ thống văn phòng. Các chính khách thành phố này đang kỳ vọng sẽ biến Hội An trở thành “Trái tim của du lịch Việt Nam.”
Biệt thự cổ của Pháp tại Việt Nam và các tòa nhà chính phủ thời thuộc địa là một yếu tố thu hút hơn 8 triệu du khách đến thăm mỗi năm.
“Ngay cả ở Pháp, chúng tôi không có quá nhiều ví dụ về các hàng rào sắt đẹp và cầu thang mà bạn nhìn thấy ở đây,” Tổng lãnh sự Pháp Emmanuel Ly-Batallan nói.
Mái được thiết kế để chịu được bão và cửa sổ lớn đặt đúng hướng để bắt gió. Các lãnh sự quán, bây giờ lấn át bởi các tòa nhà chọc trời được xây dựng, được xem là một trong những ví dụ tốt nhất trong bảo tồn kiến trúc tại Nam Việt Nam.
 |
| Bên trong nhà máy đóng tàu Ba Son hầu như đã bị phá hủy vào năm 2015. Các nhà máy đóng tàu vẫn có nhiều tòa nhà xưởng nguyên bản tiếng Pháp, như một ví dụ về kiến trúc công nghiệp những năm 1880. Ảnh: Aleandre Garel |
Một đề xuất từ Hội đồng Quy hoạch Kiến trúc Thành phố Hồ Chí Minh về hạn chế phá dỡ các biệt thự thuộc sở hữu tư nhân nhằm giữ các giá trị lịch sử và văn hóa, hiện đang chờ phê duyệt của chính quyền thành phố. Trong đó có cả quỹ để giúp các chủ nhà duy trì các tòa nhà lịch sử. Nhiều chủ sở hữu biệt thự phá cách miễn cưỡng, nói rằng đó là đống đổ nát.
Mùa hè năm ngoái, một biệt thự thời Pháp tại quận Bình Thạnh (Tp. Hồ Chí Minh) với hàng cột chạm khắc và những mái vòm đã bị phá hủy một phần trước khi các quan chức địa phương đến can thiệp. Báo Tuổi Trẻ cho hay, chủ sở hữu đã dành 10 tháng xin phép trước khi ông bắt đầu phá dỡ. Hiện tại, Biệt thự với một phần bị phá hủy này đang chờ sự định đoạt từ chính phủ.
Ông Phạm Công Luận chia sẻ với Sài Gòn Giải Phóng nhu cầu của cuộc sống hiện đại và sự thiếu quan tâm của các quan chức địa phương khiến các biệt thự khó để duy trì nguyên trạng.
Các kiến nghị bảo tồn lịch sử di sản thường ít có tác dụng tại Việt Nam, đặc biệt là khi nó nằm trong tay những đại gia. Nhà máy đóng tàu Ba Son, được xây dựng vào năm 1790 cho hải quân hoàng gia Việt, đã bị phá hủy vào năm 2015, mặc dù nó đã được chỉ định là di sản quốc gia.
Nó đã được bán cho các công ty tư nhân để phát triển. Một phức hợp ven sông với nhà ở sang trọng bao quanh bởi một công viên, trung tâm văn hóa và một hệ thống giao thông đang được xây dựng. Nhiều tòa nhà chọc trời 60 tầng cũng được lên kế hoạch.
“Trong con mắt của nhiều người dân về bảo tồn di sản, phá hủy nhà máy đóng tàu Ba Son là điển hình cho sai phạm mà Tp. Hồ Chí Minh đã làm,” Tim Doling cho biết.
Với hồ sơ dự thầu trị giá 5 tỷ USD cho khu đất Ba Son vào 2014, nhưng Tập đoàn Eunsan và OUE (Hàn Quốc) đã không được chính quyền Tp. Hồ Chí Minh chọn, thay vào đó suất đầu tư lại đưa cho Vinhomes, một công ty phát triển bất động sản lớn nhất tại Việt Nam, với một số tiền không được tiết lộ. Phạm Nhật Vượng, người sáng lập của Tập đoàn Vingroup, là công ty mẹ của Vinhomes, trở thành tỷ phú đầu tiên của Việt Nam trong năm 2013, theo tạp chí Forbes.
Lịch sử bảo tồn khá khó khăn trong môi trường kinh tế của Thành phố Hồ Chí Minh. Một trong những nhà thờ cổ nhất của thành phố, giáo xứ Thủ Thiêm - được xây dựng vào năm 1875 - cũng dự kiến sẽ bị phá hủy để nhường chỗ cho một quy hoạch đô thị mới trị giá 1,2 tỷ USD.
Các kiến nghị bảo tồn Trung tâm Thương xá Tax, thu hút được 3.500 chữ ký, đã tạo ra một sự chú ý đáng kể, khi những nhà đầu tư hứa hẹn sẽ giữ lại một số yếu tố của tòa nhà và đưa nó vào tòa nhà mới.
Cầu thang đôi của Trung tâm Tax, rực rỡ với gạch mosaic của Ma-rốc, là một trong những ví dụ hàng đầu trên thế giới về niềm đam mê của Pháp với nghệ thuật Bắc Phi. Các chủ sở hữu cũng đồng ý giữ gìn ghép gốc từ bên trong tòa nhà, nhưng cầu thang đã bị phá hủy và gạch đã được gỡ bỏ mà không có bất kỳ báo cáo nào diễn ra.
Và kho kiến trúc lịch sử tiếp tục giảm.
No comments:
Post a Comment