Việt Nam đối diện với khủng hoảng nợ nần

HÀ NỘI (NV) - Các đại biểu Quốc Hội Việt Nam chỉ than vắn, thở dài chứ không tìm ra giải pháp nào khả thi để giải quyết tình trạng bội chi càng lúc càng cao và nợ nần càng ngày càng lớn.

Việt Nam muốn vay ba tỷ Mỹ kim để trả nợ cũ. Điều mà một số chuyên gia
kinh tế tin là sẽ đe dọa an ninh tài chính quốc gia. (Hình: TBKTSG)

Mới đây, một số đại biểu Quốc Hội Việt Nam than rằng, sau khi xem xét các tài liệu về ngân sách, do tài chính quá eo hẹp, họ không biết sẽ cắt của ai để chia cho ai!

Ông Trần Văn, phó chủ nhiệm Ủy Ban Tài Chính và Ngân Sách của Quốc Hội Việt Nam cho biết, thu-chi ngân sách mất cân đối từ năm 2011. Năm 2011, ngân sách bội chi 112,000 tỷ đồng, đến năm 2015 bội chi đã tăng lên 226,000 tỷ đồng. Khoản này chưa tính đến nguồn tiền từ bán trái phiếu và giải ngân ODA.

Nợ nần của Việt Nam cũng tăng rất nhanh, từ 1.3 triệu tỷ đồng vào năm 2011 lên 2.7 triệu tỷ đồng trong năm nay. Trung bình, mỗi năm, nợ nần của Việt Nam tăng thêm 20%.

Đáng lưu ý là từ năm 2013 đến nay, chính quyền Việt Nam không thể tìm đủ nguồn thu để trả các khoản lãi và các khoản nợ gốc đã đến hạn phải thanh toán. Cũng vì vậy, chính quyền Việt Nam phải vay nợ mới để trả một phần nợ cũ.

Ông Văn cảnh báo, nếu năm 2013, lần đầu tiên Việt Nam phải vay 40,000 tỷ đồng để trả nợ cũ thì đến năm 2015 con số này đã lên tới 125,000 tỷ đồng. Bởi mất cân đối về thu chi, chính quyền Việt Nam phải tìm mọi cách để cân bằng, ngoài việc phải vay nợ mới trả nợ cũ, vay ngoại quốc để trả nợ trong nước, nay chính quyền Việt Nam đang phải bán cả những tài sản đang sinh lời, thu cả cổ phần trong các doanh nghiệp nhà nước để “cân đối ngân sách.”

Phó chủ nhiệm Ủy Ban Tài Chính và Ngân Sách của Quốc Hội Việt Nam nhấn mạnh, an ninh tài chính quốc gia phụ thuộc rất nhiều vào việc “cân đối ngân sách.” Để thực hiện được điều này, ông Văn đề nghị thay vì cho phép tăng theo GDP thì phải ấn định mức bội chi của ngân sách trong ba năm tới không được vượt quá 254,000 tỷ đồng/năm, rồi từ đó giảm dần mức độ bội chi. Ông Văn cũng đề nghị “đóng băng” biên chế (không tuyển thêm công chức) trong ba năm để đánh giá lại công việc của công chức, sau đó mạnh tay cắt giảm biên chế trong những năm kế tiếp. Ông Văn đề nghị thêm là ngưng hoàn toàn việc xây dựng các công trình không cần thiết, không thật sự phục vụ nhu cầu phát triển kinh tế-xã hội.

Theo phó chủ nhiệm Ủy Ban Tài Chính và Ngân Sách của Quốc Hội Việt Nam, nếu không tự giác thắt lưng buộc bụng thì sẽ tới lúc, Việt Nam bị các định chế tài chính nước ngoài buộc phải thắt lưng buộc bụng (vỡ nợ và phải thực hiện các yêu cầu của chủ nợ).

Dẫu Luật Quản Lý Nợ Công của Việt Nam không cho phép phát hành trái phiếu quốc tế để lấy tiền trả các khoản vay trong nước nhưng vì tình thế ngặt nghèo như vừa kể, gần như chắc chắn tại kỳ họp lần này, Quốc Hội Việt Nam sẽ nới lỏng cơ chế cho phép vay vốn bằng trái phiếu (phát hành lượng trái phiếu trị giá ba tỷ Mỹ kim trên thị trường quốc tế vào năm 2017 để “tái cơ cấu các khoản nợ” - cách gọi việc vay nợ mới trả nợ cũ), vừa cho phép bán trái phiếu ngắn hạn.

Trong khi các viên chức chính phủ Việt Nam cố gắng trấn an các đại biểu Quốc Hội Việt Nam rằng, việc phát hành lượng trái phiếu trị giá ba tỷ Mỹ kim trên thị trường quốc tế để “tái cơ cấu các khoản nợ” không làm tổng nợ ngoại quốc của Việt Nam cao hơn hiện nay thì một số chuyên gia kinh tế cho rằng, phương thức này hết sức nguy hiểm.

Về ngắn hạn, vay Mỹ kim của ngoại quốc dường như rẻ hơn nhiều so với vay trong nước bằng tiền đồng bởi lãi thấp hơn nhưng về trung hạn và dài hạn, có một lý do khiến các khoản vay ngoại quốc tạo ra áp lực lớn đối với tài chính quốc gia và trở thành một gánh nặng thường trực cho Việt Nam.

Chẳng hạn, lãi suất của việc vay trong nước thông qua phát hành trái phiếu dẫu cao hơn nhưng lạm phát sẽ làm khoản nợ nhỏ lại. Nếu chưa trả được nợ vay trong nước, chính quyền Việt Nam dễ dàng phát hành trái phiếu mới lúc trái phiếu cũ đáo hạn. Việc tìm đầu ra cho trái phiếu phát hành trong nước không quá khó khăn.

Vay ngoại quốc thông qua phát hành trái phiếu không được như vậy. Cũng vì vậy, một số chuyên gia kinh tế thắc mắc, tại sao Bộ Tài Chính Việt Nam lại không nhớ đến chuyện những khoản vay ngoại quốc của các tập đoàn nhà nước đã gây khó khăn như thế nào cho kinh tế, tài chính Việt Nam khi đáo hạn mà không trả được. (G.Đ)

11-07- 2015 2:47:58 PM