Làm sao cho dân tôi giàu?

 

TS Phạm Đình Bá

(VNTB) – Để trả lời câu hỏi “làm sao cho dân tôi giàu”, nói trắng ra là cần làm tàn hình cái thể chế Nhà nước độc đảng hiện nay để dân có cuộc sống ấm no và hạnh phúc.

Các nhà máy của hãng sản xuất dược phẩm Novo Nordisk làm việc không ngừng nghỉ để sản xuất Ozempic và Wegovy, những loại thuốc giảm cân ở những người mập, nhưng công ty Đan Mạch này có tham vọng lớn hơn nhiều. [1]

Lars Jorgensen có một vấn đề: quá nhiều người muốn mua những gì ông ấy đang bán. Ông Jorgensen là giám đốc điều hành của Novo Nordisk, hãng sản xuất dược phẩm Đan Mạch. Ngay cả khi công ty không phải là một cái tên quen thuộc, TV vẫn vang lên tiếng vang về loại thuốc bán chạy nhất của họ – “Oh-oh-ohhh, Ozempic!” – có thể vang vọng trong tai nhiều người.

Trên khắp nước Mỹ, các loại thuốc trị tiểu đường và giảm cân của Novo Nordisk, Ozempic và Wegovy, đã trở thành rất nổi tiếng và giúp công ty trở thành công ty đại chúng có giá trị nhất Châu Âu. Công ty không thể sản xuất đủ thuốc để bán.

Trong gần 100 năm từ lúc công ty khởi nghiệp, Novo Nordisk đã tập trung vào hoạt động kinh doanh ổn định là điều trị bệnh tiểu đường, một trong những bệnh mãn tính phổ biến nhất trên thế giới. Thậm chí ngày nay, công ty vẫn còn sản xuất ra một nửa lượng insulin trên thế giới.

Nhưng sự phát triển của hai thứ thuốc Ozempic và Wegovy đã dẫn đến tham vọng lớn hơn và táo bạo hơn là “đánh bại các căn bệnh mãn tính nghiêm trọng”. Điều đó bao gồm điều trị và thậm chí ngăn ngừa béo phì, căn bệnh có liên quan đến các vấn đề sức khỏe khác như bệnh tim và thận.

Bằng cách theo đuổi mục tiêu lớn hơn nhiều so với bệnh tiểu đường, công ty hy vọng sẽ mở ra cánh cửa dẫn đến một thị trường trị giá hàng tỷ đô la với gần một tỷ bệnh nhân tiềm năng. Chỉ riêng ở Hoa Kỳ, hơn 40% người trưởng thành bị béo phì.

Và do đó, công ty Đan Mạch này đang trải qua những thay đổi to lớn – nó ngày càng lớn hơn và mang tính quốc tế hơn. Ông Jorgensen đang cố gắng tăng cường sản xuất để đáp ứng nhu cầu lớn về thuốc giảm cân, vượt qua sự cạnh tranh từ những công ty khác, đồng thời đảm bảo tương lai của công ty để có thể đạt được mục tiêu cao cả của mình.

Nhưng trong tất cả tình trạng hỗn loạn này, có một điều mà các giám đốc điều hành đang cố gắng nắm giữ: những giá trị lâu đời của công ty, được hệ thống hóa theo “Phương thức Novo Nordisk”.

Những nguyên tắc đó, bao gồm cả “cách tiếp cận kinh doanh lấy bệnh nhân làm trung tâm”, đã giúp công ty có được danh tiếng tốt ở quê nhà, nơi được coi là nơi mọi người tự hào khi làm việc. Nhưng những hướng dẫn này đang phải đối mặt với áp lực khi hàng chục nghìn nhân viên mới được thuê, các nhà lập pháp tố cáo nhà sản xuất thuốc này vì giá cao và các phiên bản giả của sản phẩm khiến nhiều người phát ốm.

 

Phương thức Novo Nordisk [1]

Camilla Sylvest, phó chủ tịch điều hành chiến lược thương mại và các vấn đề doanh nghiệp, là thành viên của nhóm đang tìm cách để Novo Nordisk có thể phát hiện bền vững.

Cô Sylvest cho biết ở đây cô được hướng dẫn bởi Phương thức Novo Nordisk, được giới thiệu vào cuối những năm 1990. Nó bao gồm 10 nguyên tắc, như “chúng tôi tò mò và đổi mới vì lợi ích của bệnh nhân và xã hội nói chung” và “chúng tôi xây dựng và duy trì mối quan hệ tốt với các bên liên quan của mình”.

Các giá trị then chốt làm nền tảng cho phương thức là sự cởi mở, trách nhiệm giải trình và sự tôn trọng lẫn nhau cũng như tôn trọng mọi người. Những giá trị này hướng dẫn các quyết định và hành động của mỗi nhân viên Novo Nordisk.

Cô ấy nói: “Bằng cách này hay cách khác, Phương thức luôn giúp chúng tôi có được những điều cần thiết về những điều đúng đắn cần làm.”

Cô nói thêm, Novo Nordisk không chỉ muốn bán ở những nơi có giá cao nhất – Hoa Kỳ – mà còn mở rộng khả năng tiếp cận quốc tế cho những người có thu nhập thấp hoặc những người không có đủ bảo hiểm, đồng thời vẫn giữ những bệnh nhân hiện tại ở đầu danh sách.

 

Rút ra những bài học gì cho dân mình từ Phương thức trên?

Cách làm việc của Novo Nordisk hoàn toàn tương phản với cách làm việc thợ đụng của giới lãnh đạo Nhà nước độc đảng bên nhà, nhất là từ ông Thủ tướng Phạm Minh Chính. Ông Chính thường làm việc theo kiểu đưa ra nghị định chạy theo đuôi vấn đề đã xảy ra, như trong các vụ giải quyết thiếu điện, giải quyết khan hiếm thuốc và vật tư y tế, hay giải quyết khan hiếm Covid vắc-xin chỉ sau khi biến thể lây lan nhanh làm tăng số người bệnh trên nhiều vùng của đất nước. Cách ông Chính làm cũng giống cách ổng nói… “Mẹ nó, đụng đâu làm đó, có sợ gì!” [2]

Bài học từ Phương thức Novo Nordisk áp dụng vào hoàn cảnh đất nước là lấy dân làm chủ đạo, xây dựng những giá trị lâu dài và làm việc bền vững để duy trì những giá trị đó, không làm việc theo văn hóa mì ăn liền và cách làm việc theo kiểu đụng đâu làm đó.

Trên khắp các nước phát triển, nhiều người Việt tỵ nạn cộng sản đã và đang làm việc trong các ngành sản xuất y dược và y khoa với kỹ năng không thua gì những người dân của các nước phát triển này. Tiềm năng của dân mình rất lớn, thế thì tại sao dân nghèo bên nhà phải khốn đốn.

Tôi xin dùng câu nói của nhà nghiên cứu Nguyễn Quốc Trí ở Sài Gòn để tạm trả lời câu hỏi “Làm sao cho dân tôi giàu”. Ông Trí so sánh Việt Nam với Indonesia – một nước đang phát triển – và những ý kiến của ông ấy cũng hoàn toàn thích ứng với việc so sánh Việt Nam với các nước đã phát triển.

“Ngày còn đi du học, tôi thấy những bạn bè Indonesia thường ít được đánh giá cao như sinh viên Việt Nam và Ấn Độ. Nhưng rõ ràng là thể chế của Indonesia hiện tại tốt hơn hẳn Việt Nam.” [3]

Để trả lời câu hỏi “làm sao cho dân tôi giàu”, nói trắng ra là cần làm tàn hình cái thể chế Nhà nước độc đảng hiện nay để dân tôi có cuộc sống ấm no và hạnh phúc.

________________

Tham khảo:

1. Eshe Nelson. It Introduced Ozempic to the World. Now It Must Remake Itself. The New York Times 20/04/2024; Available from: https://www.nytimes.com/2024/04/20/business/ozempic-novo-nordisk-wegovy.html.

2. VNTB. Phạm Đình Bá – Thủ tướng thợ đụng. 11/06/2023; Available from: https://vietnamthoibao.org/vntb-thu-tuong-tho-dung/.

3. RFA. Thấy gì từ việc CEO các tập đoàn công nghệ đến Việt Nam ca tụng rồi sang Indonesia đầu tư? 19/04/2024; Available from: https://www.rfa.org/vietnamese/in_depth/what-can-see-from-ceos-of-technology-corporations-coming-to-vietnam-to-praise-and-then-going-to-indonesia-to-invest-04192024145653.html.