Ông Heiner Bielefeldt là giáo sư về nhân quyền tại Ðại Học Erlangen-Nurnberg ở Ðức. Ông được Liên Hiệp Quốc chọn làm đặc phái viên và cử đến Việt Nam để tìm hiểu về tự do tôn giáo tại Việt Nam.
Hình chụp ông Bielefeldt trong cuộc họp báo về chuyến công tác mười ngày tại Việt Nam. (Hình: AP)
Chuyến công tác của ông Bielefeldt diễn ra trong mười ngày, từ 21 tháng 7 đến 31 tháng 7 năm ngoái.
Báo cáo của ông Bielefeldt gửi Hội Ðồng Nhân Quyền của Liên Hiệp Quốc nhận định, tuy các tôn giáo tại Việt Nam có khả năng thể hiện sự tự trị của họ, song các quyền tự do tôn giáo bị xâm hại một cách không thể phủ nhận được do các biện pháp độc đoán, các đe dọa và một áp lực thường trực.
Hồi cuối tháng 7 năm ngoái, trước khi rời khỏi Việt Nam, ông Bielefeldt từng tổ chức một cuộc họp báo. Tại cuộc họp báo đó, ông tuyên bố, Việt Nam vẫn đang vi phạm nghiêm trọng quyền tự do tôn giáo và ông là một trong những nhân chứng về việc sự hăm dọa, sách nhiễu, theo dõi các cuộc trò chuyện riêng tư.
Trong thông cáo báo chí được phát hành tại cuộc họp báo vừa kể, ông Bielefeldt nhận định, so với trước, cách đối xử của chính quyền Việt Nam đối với các tôn giáo đã đạt được một số tiến bộ nhưng nhìn chung, Việt Nam vẫn vi phạm nghiêm trọng tự do tôn giáo.
Căn cứ vào các tài liệu, nội dung những cuộc phỏng vấn một số nhân vật hoạt động bảo vệ nhân quyền và thành viên nhiều cộng đồng tôn giáo khác nhau tại Việt Nam, cùng với kết quả quan sát cá nhân, ông Bielefeldt cho rằng, chính quyền Việt Nam có thái độ tiêu cực và tùy tiện đối với quyền của các nhóm thiểu số và những cá nhân thực hành tôn giáo ngoài các kênh chính thức đã được thiết lập.
Vi phạm tự do tôn giáo ở Việt Nam thể hiện qua việc thường xuyên viện dẫn một cách thiếu cụ thể về “lợi ích của đa số” hoặc lợi ích của “trật tự xã hội.” Bên cạnh đó, Việt Nam đặt ra các hạn chế quá rộng về nhân quyền nói chung và quyền tự do tôn giáo hay tín ngưỡng nói riêng.
Ông Bielefeldt nhận định, Việt Nam đã phê chuẩn hầu hết các công ước về nhân quyền, trong đó có Công ước về các quyền Dân sự và Chính trị (ICCPR), bảo vệ tự do tư tưởng, lương tâm, tôn giáo hay tín ngưỡng. Dù các tiêu chuẩn quốc tế, chấp nhận một số hạn chế trong việc thực hành quyền tự do tôn giáo hay tín ngưỡng nhưng việc hạn chế phải tuân thủ một số tiêu chuẩn để được xem là chính đáng. Tại Việt Nam, các hạn chế rộng hơn nhiều so với các tiêu chuẩn về hạn chế quy định trong ICCPR. Ðiều đó bôi mờ ranh giới của tự do tôn giáo hay tín ngưỡng, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến việc thực thi quyền này trong thực tế, trong khi lẽ ra phải bảo vệ vô điều kiện đối với tâm linh cá nhân. Cộng đồng quốc tế cấm xâm phạm tâm linh cá nhân như cấm nô lệ hay cấm tra tấn, không chấp nhận bất kỳ ngoại lệ nào.
Với tư cách đặc phái viên của Liên Hiệp Quốc, ông Bielefeldt tỏ ra đặc biệt lo ngại về điều 258 trong Bộ Luật Hình Sự Việt Nam (lợi dụng các quyền tự do, dân chủ xâm phạm lợi ích của nhà nước, tổ chức, công dân), bởi Tòa án Tối cao của Việt Nam chưa bao giờ định nghĩa thế nào là “lợi dụng.” Sự thiếu rõ ràng của điều 258 đã tạo cho chính quyền Việt Nam cơ hội tự ý định đoạt để ngăn chặn tất cả các loại hoạt động trong dân chúng nếu những hoạt động đó bị xem là mâu thuẫn với lợi ích của nhà nước. Trên thực tế, điều 258 của Bộ Luật Hình Sự đã được áp dụng thường xuyên để hạn chế quyền tự do tôn giáo, tín ngưỡng và các quyền con người khác.
Trong thông cáo báo chí, ông Bielefeldt cho biết thêm, ông đã thảo luận với nhiều viên chức Việt Nam về yêu cầu các cộng đồng tôn giáo phải “đăng ký hoạt động.” Theo ông, việc thực thi quyền con người đối với tự do tôn giáo hay tín ngưỡng, bởi cá nhân hoặc trong một cộng đồng, không thể phụ thuộc vào bất kỳ hành vi hành chính nào như “công nhận.”
Suốt mười ngày ở Việt Nam, ông Bielefeldt đã gặp gỡ nhiều viên chức, nhân vật hoạt động bảo vệ nhân quyền, đại diện một số tôn giáo ở Tuyên Quang, Hà Nội, Sài Gòn và Vĩnh Long, thăm một tù nhân nhưng theo ông, ý định đến An Giang, Gia Lai, Kon Tum không thể thực hiện được. Ông Bielefeldt nhấn mạnh, một số cá nhân mà ông muốn gặp đã bị công an Việt Nam cảnh cáo, sách nhiễu, thậm chí bị vây, ngăn cản di chuyển. Những người đã gặp ông cũng bị công an Việt Nam theo dõi hoặc tra vấn. Việc di chuyển của cá nhân ông cũng bị giám sát chặt chẽ, sự riêng tư của một số cuộc gặp gỡ cũng bị ảnh hưởng. Tất cả những điều đó được ông Bielefeldt xác đinh là “vi phạm rõ ràng các điều khoản tham chiếu.”
Ông Bielefeldt yêu cầu chính quyền Việt Nam phải thực hiện đúng cam kết không để bất kỳ ai đã gặp gỡ ông trong chuyến công tác bị đe dọa, sách nhiễu, trừng phạt. Ông khẳng định sẽ tiếp tục liên hệ với họ và theo dõi sự an toàn của họ. Bất kỳ hành vi có tính trả thù nào cũng sẽ được báo cáo lên Hội Ðồng Nhân Quyền và Ðại Hội Ðồng Liên Hiệp Quốc.
Nhận định về báo cáo của ông Bielefeldt. Tổng biên tập tờ Giáo Hội Châu Á (Eglises d'Asie) nới với tờ Le Croix rằng, báo cáo sẽ không tạo ra những thay đổi lớn cho đời sống tôn giáo tại Việt Nam nhưng vì Việt Nam đang cần sự hậu thuẫn của cộng đồng quốc tế trong việc đối mặt với Trung Quốc nên có lẽ báo cáo sẽ được một số viên chức Việt Nam nghiên cứu kỹ lưỡng. (G.Ð)
03-10-2015 5:26:55 PM
No comments:
Post a Comment