VIDEO:Người Sài Gòn tập sống chung với lũ lụt

Sài Gòn mừa mưa- RFA





Nhóm phóng viên tường trình từ Việt Nam 2014-10-15

Lũ, đó là khái niệm có thể nói rằng rất xa lạ với người Sài Gòn, thế nhưng thời gian gần đây, người Sài Gòn bắt đầu tập sống chung với lũ, khác với việc sống chung với nước ngập như trước đây. Sở dĩ nói rằng người Sài Gòn đang tập sống chung với lũ bởi vì tình trạng ngập nước hiện nay ở thành phố Sài Gòn không còn là tình trạng ngập úng như trước đây mà tốc độ dâng nước của các con sông Sài Gòn tràn vào thành phố còn nhanh hơn cả lũ lụt miền Trung.

Cứu trợ Sài Gòn!?

Một cư dân Sài Gòn tên Miên, ở quận Tư, Sài Gòn, chia sẻ: “Đặc trưng của Sài Gòn là thành phố kênh rạch, xây dựng theo thủy văn tự nhiên. Nhưng giờ mình lấp kênh, rạch bừa bãi rồi nên dễ ngập úng, rất khó để cải tạo. Họ sang lấp để mở rộng diện tích theo sự phát triển của đô thị nhưng không phát triển kèm cơ sở hạ tầng đúng. Cái tên Sài Gòn – Hòn ngọc viễn đông giờ nghe cũ rồi, hài hướt rồi. Cũng nằm trong lý do dốt nát về địa chất, tham nhũng thôi. Thì những địa phương đồng bằng đông dân cư thì tình trạng ngập càng ngày nặng. Nhiều khi ngập cả phường, cả con đường, rất nhiều hệ lụy. Thứ nhất là vệ sinh phòng bệnh cực kỳ nguy hiểm, lưu thông dẫn đến tai nạn giao thông, thứ ba nữa là tài sản gia đình, như bàn ghế tủ hư hết. Liều mà sống chứ quá khổ, quá khổ. Thành phố mà lội giữa sình, đúng là bi kịch.”

Theo ông Miên, nếu như những năm trước 1975, người Sài Gòn đôi khi còn lãng mạn nghĩ rằng bằng cách này hay cách khác để về thăm quê miền Trung trong dịp lũ lụt, để được ăn bánh xèo đầu mùa, được bơi ghe đi bắt dế, bắt cá… Thì hiện tại, những chuyện đó không cần phải đi đâu xa, ngay tại Sài Gòn vẫn có thể lội bì bõm nước lụt và cũng có bánh xèo, có cá, chuột, đặc biệt bắt chuột cống ở Sài Gòn thì con nào con nấy nặng cả ký. Nhìn chung, đời sống ở thành phố Sài Gòn mùa mưa bây giờ tiến xa về mức độ chịu đựng ngập lụt so với những vùng miền khác.

Để khẳng định cái điều mà ông Miên cho là mức độ chịu đựng tiến xa ấy, ông Miên làm một phép so sánh, ví dụ như người miền Trung còn có đám ruộng, khu vườn, nếu lụt lội, ít nhất cũng có chỗ để lội ra lội vào cho đỡ cúm chân, ở Sài Gòn thì không có, mọi thứ đồ đạt phải chồng chất ngổn ngang để chạy nước, bước ra đường thì cơ man các loại xe chết máy, không khí ngột ngạt, không gian chật chội đã khiến Sài Gòn trở thành một chỗ tệ hại nhất mỗi khi ngập lụt.

Hơn nữa, Sài Gòn là một thành phố chứ không phải thôn quê, nên mọi thứ lương thực muốn có đều phải đi mua, muốn mua thì phải có tiền. Những công chức nhà nước, quan chức giàu có thì chuyện mua dự trữ lương thực để sinh hoạt quá đơn giản. Nhưng đó chỉ là con số nhỏ những kẻ có quyền thế, tiền bạc, đa phần người Sài Gòn đều là những người tứ xứ đến ngụ cư để tìm tương lai, công việc kiếm cơm hằng ngày là buôn bán nhỏ lẻ.

Chính vì đặc trưng công việc làm ngày nào lo bữa đó nên khi có ngập lụt, không buôn bán được, những người nghèo Sài Gòn có nguy cơ đói rất sớm. Và, nếu như miền Trung ngập lụt trong hai tuần, cần cứu trợ thì Sài Gòn, chỉ cần ngập lụt trong hai ngày đã có rất nhiều gia đình nghèo cần được cứu trợ, rất tiếc là ít ai nghĩ đến việc cứu trợ ở một thành phố lớn như Sài Gòn và cũng ít ai dám tin rằng thành phố Sài Gòn – Hòn Ngọc Viễn Đông một thời lại có người đói. Nhưng đó là sự thật, Sài Gòn sẽ đói xanh xương với những lao động nghèo, với giới bình dân nếu như Sài Gòn ngập lụt liên tiếp nhiều ngày liền.

Và có một chuyện nữa mà có không nghĩ đến cũng sẽ không được là khả năng ngập lụt Sài Gòn sẽ còn kéo dài chưa có hồi kết. Hàng loạt các công trình giao thông được xây dựng, trong đó có cầu vượt chỉ giúp cho lượng lưu thông bớt ngột ngạt, giảm bớt kẹt xe nhưng sẽ không làm giảm được tình trạng ngập lụt ở thành phố vì một phần do các công trình cao tầng mọc ra quá nhiều ở Sài Gòn đã khiến cho địa tầng khu vực này bị tổn thương và phần khác là hệ thống cống thoát nước của Sài Gòn chẳng bao giờ đuổi kịp mức độ xả ra của cư dân chứ đừng nói gì đến chuyện thoát được mưa ngập.

Một mặt nước sống dâng cao, mặt khác hệ thống thoát nước vấn vấn đề, hai yếu tố này sẽ giúp người Sài Gòn khỏi cần tưởng tượng cảnh bắt cá giữa đường hay bơi ghe sang thăm hang xóm mà điều đó nhanh chóng trở thành hiện thực và lãng mạng vừa đủ để gọi đó là hiện thực xã hội chủ nghĩa! Nói đến đây, ông Miên lắc đầu, cười buồn.

Công cuộc lội nước kiếm cơm giữa Sài Gòn

Ông Huỳnh, một cư dân Sài Gòn khác đang ngụ cư tại quận Bình Thạnh, Sài Gòn, chia sẻ: “Mưa lớn thì nó ngập, thỉnh thoảng triều cường lên nó cũng ngập, như bên quận 10, quận 6 ngập cao quá thì khó đi lại, xe thì chết máy.”

Theo ông Huỳnh nhận thấy, những người bán hàng rong giống như ông kiếm sống bằng những công việc lạo động phổ thông hoặc làm công nhân ở các khu công nghiệp tại Sài Gòn chiếm số đông trong thành phố Sài Gòn. Và đây cũng là những người thường xuyên có mặt ở khắp các nẻo đường Sài Gòn, chén cơm manh áo của họ hoàn toàn phụ thuộc vào bước chân họ đi qua những nẻo đường thành phố. Chính vì vậy, khi thành phố ngập lụt cũng đồng nghĩa với việc họ phải treo giò chịu trận. Nếu thành phố ngập lụt lâu ngày, chuyện đói đối với họ là rất thường tình.

Ông Huỳnh buồn bã nói thêm rằng sống ở Sài Gòn thời bây giờ là một hệ lụy của sự phóng lao phải theo lao. Như chính gia đình ông, từng nghĩ rằng Sài Gòn là miền đất hứa, sẽ giúp đổi đời, ông đã bán toàn bộ tài sản, nhà cửa ở quê Quảng Ngãi để vào mua một mảnh đất nhỏ vùng ven Bình Thạnh để làm nhà, sinh sống. Cuộc sống bôn tẩu xứ Sài Gòn luôn làm gia đình ông lao đao vì việc kiếm cơm quá khắc nghiệt và lây lất.

Đã thế, mang tiếng là người sống giữa thành phố lớn nên mỗi khi quê nhà, dòng tộc có chuyện gì, ông cũng phải chắt mót gửi tiền về để ủng hộ, xây dựng. Đời sống vốn đã khó lại thêm khó nhưng ông chẳng biết chia sẻ cùng ai. Mùa mưa năm nay, tuy chưa vào lúc đỉnh điểm nhưng nhà cùa ông Huỳnh đã bị ngập lụt gần ba tuần nay. Và không biết đến bao giờ sẽ hết ngập lụt, nguy cơ đói đang cần kề gia đình ông.

Còn rất nhiều gia đình lao động nghèo ở các quân vùng ven cũng như các xóm nước đen ở quận Tư, quận Hai, quận Gò Vấp, quận Bình Thạnh và một số quận khác ở Sài Gòn luôn phải đối diện với ngập lụt, đói khổ. Nhưng rất tiếc, họ đang sống giữa Sài Gòn, thành phố mệnh danh Hòn Ngọc Viễn Đông một thời, nên có đói rát ruột chăng nữa thì cũng là người thành phố!