“…Chúng ta cần phải đánh vào cái gốc của mọi vấn đề, đó chính là thể chế chính trị, chứ không thể chỉ nhìn thấy cây mà không nhìn thấy rừng!...”
Mấy người bạn nước ngoài của Hồng Ly rất thích đồ ăn vặt của Việt Nam như chè, bánh chuối, khoai lang chiên, hoa quả dầm... Sau mỗi bữa ăn không mang tính chất công việc, ít khi chúng tôi chọn món tráng miệng tại quán hoặc nhà hàng mà hay chọn đi ra mua của mấy người bán hàng rong. Thường thì khi thấy có tôi, các anh chị bán hàng không nói thách quá nhiều như khi chỉ có mấy người nước ngoài một mình. Một lần, khi thấy tôi mua một quả dứa (trái thơm) giá 15 ngàn đồng thì chị bạn nước ngoài có vẻ không hài lòng với người bán hàng vì đã bán đắt cho tôi. Chị nói: "Giá một quả dứa thế này chỉ là 10.000 đồng thôi, tại sao chị ta lại bán cho bạn những 15.000 đồng? Quân ăn cắp! ". Tôi hiểu ý chị bạn mình nhưng không dám dịch lại cho chị bán hàng đang thắc mắc hỏi về thái độ của chị bạn tôi mà tôi chỉ trả tiền, cảm ơn và ra dấu cho chị bạn sẽ giải thích sau rồi đi.
Ở trên xe, chị bạn có vẻ vẫn còn chưa nguôi sự bực bội nên hỏi "Hồng Ly, có một điều gì đó không ổn và có vẻ thiếu sự logic trong cách hành xử của bạn!". Tôi cười và nhìn chị bạn mình : "Ok, mình nghe đây!". Chị bạn thẳng thắn : "Tại sao mình thấy bạn luôn lên tiếng trước bất công, trước những điều dối trá trên đất nước này mà hôm nay bạn lại im lặng trước hành vi "ăn cướp" rõ ràng của chị bán hàng lúc nãy ? Dù 5000 đồng không phải là nhiều nhưng bạn cũng cần phải lên tiếng để cho họ biết là chúng ta không ngốc chứ ?".
Tôi trả lời : ''Bạn nói có phần đúng! Nếu theo lập luận này của bạn thì mình đã sai khi không lên tiếng lúc nãy. Tuy nhiên, hành động của chị bán hàng mà bạn miêu tả là "ăn cướp" ấy nó thực sự là điều cá nhân mình có thể thông cảm được khi nhìn toàn bộ tình hình xã hội dưới con mắt vĩ mô. Nói cách khác là nó không có thấm vào đâu so với những hành động ăn cướp thật sự của những người cầm quyền của chế độ này dưới mọi hình thức! Người dân trong đó có chị bán hàng rong ấy suy cho cùng cũng chỉ là những nạn nhân đáng thương của chế độ này mà thôi! Nếu được sống trong một xã hội tự do, văn minh và phát triển thật sự thì cách hành xử của con người đối với nhau cũng sẽ nhân bản hơn và có lẽ chị bán hàng rong ấy có thể còn tìm được công việc tốt đẹp hơn và xứng đáng với công sức mà chị ấy bỏ ra hơn là chỉ tìm cách thu lợi về mình bằng cách bán đắt cho người khác như thế! Do đó, người chúng ta cần phải lên án chính là những kẻ ăn lương của nhân dân mà lại không đứng về lợi ích của nhân dân, thậm chí còn tìm cách cướp bóc và hút máu của dân thêm chứ không phải là chị bán hàng rong ấy đâu. Trong một đất nước đầy rẫy những sự sai trái và trong khi chúng ta không có ba đầu sáu tay thì chúng ta đành phải lựa chọn chủ thể chính của sự đấu tranh dựa theo mức độ và phạm vi của sự sai trái. Quay lại việc ban nãy, mình có cách nghĩ thoáng hơn và cho cuộc sống dễ thở hơn. Để kiếm được đồng tiền thì chị bán hàng rong ấy cũng đã vô cùng vất vả bươn chải dưới cái nắng nóng chói chang.Trong khi chúng ta ngồi ăn trong quán điều hòa máy lạnh thì chị ấy vẫn còn đang cặm cụi tỉa từng mắt dứa ngoài kia để cho chúng ta chỉ việc ngồi mát trên ô tô ăn những miếng dứa thơm lành và bàn chuyện "đại sự" như thế này phải không ? ".
Bạn cười đón cái nháy mắt của tôi nhưng vẫn bướng bỉnh : ''OK, mình đã hiểu hơn rồi nhưng vẫn chưa thấy thoải mái lắm với cách giải thích có vẻ nhân nhượng ấy của bạn! Hãy thử đặt mình ở vị trí là khách nước ngoài bị những người bán hàng ở gần địa điểm du lịch chèo kéo và "chém đẹp" đi thì bạn mới thấy bực bội biết nhường nào, nhất là khi niềm tin đã bị đặt không đúng nơi đúng chỗ và đổ vỡ!".
Tôi thành thật :"Đó cũng là nỗi xấu hổ của mình khi đi cùng những người bạn nước ngoài sang thăm Việt Nam. Có những trường hợp quá đáng quá thì mình cũng đã chọn cách nói thẳng với người bán cũng như cho họ biết cảm nhận thực sự của những người khách nước ngoài về hành động đó của họ. Ai cũng vì lý do mưu sinh cuộc sống nhưng không thể lấy thủ đoạn để biện minh cho hành vi bất chính của mình, ngay cả khi mục đích sau cùng có cao cả đến đâu. Nếu nhà cầm quyền không thông đồng với bọn bảo kê và nếu họ làm "quyết liệt" như cái cách họ luôn đối xử với những người dấn thân đấu tranh thì tình trạng chèo kéo và "chém đẹp" khách du lịch ấy sẽ không thể tồn tại một cách lâu dài và công khai như thế!"
Cuối cùng, thượng bất chính, hạ tắc loạn! Trên ăn cướp theo kiểu ở trên thì dưới ắt sẽ có cách ăn cướp theo kiểu ở dưới. Trên thanh trừng nội bộ để tranh giành quyền và lợi thì ở dưới cũng sẽ vậy thôi! Một xã hội mà phần lớn chỉ nhăm nhe tìm cách ăn cướp, giẫm đạp lên nhau để tồn tại thì xã hội ấy sẽ không bao giờ có tương lai. Đêm đen chỉ đến khi bầu trời tắt nắng. Cái ác chỉ xuất hiện khi cái tốt đã không còn đủ mạnh để ngăn chặn những cái xấu tồn tại và phát triển. Chúng ta cần phải đánh vào cái gốc của mọi vấn đề, đó chính là thể chế chính trị, chứ không thể chỉ nhìn thấy cây mà không nhìn thấy rừng!
Võ Hồng Ly
No comments:
Post a Comment