Theo BBC-1 tháng 1 2018
MANH DANG
Đề cập về việc Việt Nam lần đầu tiên công nhận quyền im lặng, một luật sư nói với BBC: "Cơ quan điều tra trước nay vẫn quen "múa gậy vườn hoang" thì nay sẽ phải làm việc với cách thức tích cực hơn."
Từ ngày 1/1/2018, Bộ luật Tố tụng Hình sự tu chính chính thức có hiệu lực. Theo đó, "quyền im lặng" của người bị bắt giữ (tương tự như quyền Miranda của Hoa Kỳ) lần đầu tiên được công nhận tại Việt Nam.
Quyền im lặng trong luật tố tụng hình sự Việt Nam không được quy định thành một điều khoản riêng biệt mà nằm rải rác ở nhiều điều khoản trong bộ luật, đồng thời, cũng không minh thị mà được điển chế với văn thức như sau : "Có quyền... Trình bày lời khai, trình bày ý kiến, không buộc phải đưa ra lời khai chống lại chính mình hoặc buộc phải nhận mình có tội". Cụ thể định liệu ở các Điều 58, 59, 60 và 61 đối với người bị bắt giữ.
Hôm 1/1, trả lời BBC từ TP Hồ Chí Minh, Luật sư Đặng Đình Mạnh, Trưởng văn phòng luật mang tên ông, nhận định: "Theo các điều luật có hiệu lực từ ngày 1/1/2018, sự khai trình được luật quy định là một quyền, nên người bị bắt giữ có thể quyết định thực hiện quyền của mình hay không. Nếu họ không khai trình thì tự thân điều đó có giá trị như quyền im lặng."
"Ngoài ra, Bộ Luật Tố tụng Hình sự tu chính cũng quy định người bị bắt giữ có quyền được thông báo, giải thích về quyền và nghĩa vụ của họ, đương nhiên bao gồm quyền im lặng."
"Nhưng rất tiếc, luật lại không quy định hậu quả pháp lý khi có sự vi phạm trách nhiệm thông báo cho người bị bắt giữ về quyền này, kể cả sự chế tài vi phạm."
FACEBOOK TRUONG HO PHUONG NGA'Múa gậy vườn hoang'
"Cho nên, về pháp lý thì quyền im lặng này đã không được bảo đảm để thi hành nếu người bị bắt giữ không tự biết mình có quyền."
"Ở Hoa Kỳ, như đã biết, thì đã có các án lệ điển hình khi vi phạm sự thông báo quyền im lặng cho người bị bắt giữ, mà hậu quả sau đó là tất cả những lời khai trình của họ, kể cả sự nhận tội đều bị tuyên vô giá trị, không còn là chứng cứ đủ tín lực để buộc tội họ tại tòa án."
Luật sư Mạnh nói thêm: "Quyền im lặng được quy định là một dịp nâng cao vai trò của luật sư tham gia trong quá trình tố tụng, nhất là ở ngay giai đoạn điều tra ban đầu khi người bị bắt giữ im lặng để nhờ luật sự tham gia, tư vấn, bảo vệ pháp lý cho mình. Nếu thực thi tốt, quyền im lặng sẽ giúp khắc phục tình trạng oan sai do sự ép cung, dùng nhục hình…"
Trả lời câu hỏi của Ben Ngô, BBC Tiếng Việt: "Quyền im lặng sẽ đem lại những sự thay đổi nào trong các vụ nhà hoạt động bị xử theo Điều 258 hoặc Điều, 79, 88?", Luật sư Đặng Đình Mạnh nói: "Qua theo dõi, tôi thấy những người hoạt động đấu tranh đều đã nhận thức rất rõ về quyền im lặng và nhiều người trong số họ đã áp dụng quyền im lặng từ trước khi quyền này được chính thức công nhận theo Bộ luật Tố tụng Hình sự tu chính."
"Tuy vậy, những tội danh truy cứu đối với họ như Điều 88 về "Tuyên truyền chống nhà nước" hoặc điều 258 về "Lợi dụng các quyền tự do dân chủ" đều có nội hàm quá rộng, thiếu rõ ràng và nặng về định tính mơ hồ đủ để cho các cơ quan bảo vệ pháp luật vận dụng và truy tố, cho nên, sự im lặng của họ thường ít được cơ quan truy tố công nhận giá trị thiết thực trong việc phủ nhận tội danh, mà trong nhiều trường hợp lại là cơ sở để cơ quan tài phán đánh giá là ngoan cố, thiếu thành khẩn... để tuyên một hình phạt nặng."
"Tuy vậy, với việc lần đầu tiên công nhận quyền im lặng là điều hết sức mới mẻ trong hoạt động tố tụng tại Việt Nam."
"Cho nên, sự thực thi ban đầu chắc chắn còn nhiều hạn chế, nhất là trong bối cảnh cơ quan điều tra trước nay vẫn quen "múa gậy vườn hoang" thì nay sẽ phải làm việc với cách thức khác mang tính tích cực hơn."
"Chúng ta cùng hy vọng rằng với quy định mới sẽ được các bên liên quan tôn trọng, giúp tạo ra một khung cảnh ứng xử pháp lý tích cực giữa cơ quan tiến hành tố tụng với người bị bắt giữ và các luật sự tham gia bảo vệ cho thân chủ."
No comments:
Post a Comment