Lấy đất ruộng xây lăng to cho ông Quang có phạm luật?

Diễm Thi, RFA-2018-09-26   

Đám tang ông Trần Đại Quang tại Nhà tang lễ quốc gia, Hà Nội hôm 26 tháng 9 năm 2018.AFP

Xây lăng mộ hoành tráng

Cư dân mạng xã hội xôn xao khi hôm 23/9, báo mạng VNExpress đưa tin chi tiết về khu an táng ông cố Chủ tịch nước Việt Nam Trần Đại Quang rộng khoảng 2-3 ha nằm trên cánh đồng ở xã Quang Thiện, huyện Kim Sơn, tỉnh Ninh Bình. Công trình được gấp rút thi công và người dân không được đến gần mà chỉ có thể quan sát từ xa, việc ghi hình bị hạn chế.

Trong khi đó theo Nghị định số 23 của Chính Phủ ban hành ngày 5/4/2016 về xây dựng, quản lý, sử dụng nghĩa trang và cơ sở hỏa táng, có hiệu lực thi hành từ ngày 27/5/2016 thì Điều 4 quy định rõ về diện tích của mỗi phần mộ, diện tích sử dụng đất cho mỗi phần mộ hung táng và chôn cất một lần tối đa không quá 5m2, diện tích sử dụng đất cho mỗi phần mộ cát táng tối đa không quá 3m2.

Vậy phần mộ của ông Trần Đại Quang rộng tới hơn 2 hectare, tương đương hơn 20.000 mét vuông, tức rộng gấp 4000 lần theo quy định của chính phủ, Giáo sư Đặng Hùng Võ nói với RFA:

Hiện nay thì quy định diện tích để xây mộ thì thuộc thẩm quyền của UBND cấp tỉnh chứ không có quy định chung ở trong luật. Nếu an táng ở tỉnh nào thì phải xem xét quy định ở tỉnh đó xem diện tích mộ là bao nhiêu. Đây là quy định để tiết kiệm đất đai, nhất là đất để an táng.

Nếu an táng ở tỉnh nào thì phải xem xét quy định ở tỉnh đó xem diện tích mộ là bao nhiêu. Đây là quy định để tiết kiệm đất đai, nhất là đất để an táng. - GS. Đặng Hùng Võ

Trên trang facebook cá nhân của mình, Luật sư Trần Vũ Hải phản đối mạnh mẽ hôm 24/9 bằng lời đề nghị Trung ương Đảng sớm ra nghị quyết từ nay trở đi, cấm các đảng viên và gia đình đảng viên cấp lãnh đạo (UVTW Đảng, hàm thứ bộ trưởng, tướng lĩnh kể cả về hưu) xây lăng mộ có khuôn viên quá 50m2 (kể cả cho cả gia đình) và yêu cầu phải hoả táng, xây lăng mộ (nếu muốn xây) trong nghĩa trang theo quy hoạch. Ai không thực hiện, không tổ chức lễ Quốc tang hay lễ tang cấp nhà nước, mà kỷ luật tước mọi chức vụ kể cả sau khi chết!

Với vai trò là một người dân trong nước, khi nghe thông tin lăng mộ cố Chủ tịch Trần Đại Quang được xây dựng hoành tráng như thế, Giáo sư Đặng Hùng Võ chia sẻ với RFA quan điểm của mình:

Cá nhân tôi thì tôi cho rằng nội dung của con người là quan trọng. Còn hình thức, kể cả hình thức cái nhà mình đang sống hay hình thức cái ngôi mộ mình sẽ được an táng đều là không quan trọng. Chính vì vậy mà theo quan niệm của tôi thì trong bất kỳ trường hợp nào tôi vẫn cho rằng đánh giá con người thì đừng đánh giá bằng hình thức, mà hãy đánh giá những gì để lại cho cuộc đời này. Đó là điều quan trọng hơn cả.

Có vi phạm luật đất đai hay không

Cũng theo bài báo của VNExpress về khu xây lăng mộ của cố Chủ tịch nước thì khu đất này trước đây là cánh đồng lúa của người dân nhưng đã được hợp thửa rồi sau đó san ủi, đổ đất đá làm nền và trồng cây xanh từ mấy năm trước.

Theo Nghị định về xây dựng, quản lý, sử dụng nghĩa trang và cơ sở hỏa táng, thì nghĩa trang phải được quy hoạch và việc quy hoạch, đầu tư xây dựng nghĩa trang phải tuân thủ pháp luật về quy hoạch, xây dựng, bảo vệ môi trường.

Vậy khu đất nông nghiệp lại dùng để xây quần thể lăng mộ cho ông Trần Đại Quang có tuân thủ nghị định hay không, luật sư Hà Huy Sơn nói với RFA:

Luật đất đai hiện hành chỉ có quy định là đất trồng lúa, tức là đất nông nghiệp mà chuyển đổi sang xây nghĩa địa, nghĩa trang như trường hợp của ông Trần Đại Quang thì nó phải có quyết định chuyển đổi mục đích sử dụng sang đất phi nông nghiệp. Nhưng việc chuyển đổi này phải có quy hoạch, tức là có kế hoạch sử dụng ruộng đất phù hợp với thực tế, chứ không phải thích xây nghĩa trang ở đâu thì xây, xây nghĩa địa ở đâu thì xây.

Cái vấn đề là lăng mả của ông Quang xây ở đấy có phù hợp với quy hoạch của tỉnh Ninh Bình hay không, đó là vấn đề pháp lý đặt ra thôi. - LS. Hà Huy Sơn

Cũng theo luật sư Hà Huy Sơn thì việc chuyển đổi phải quy hoạch, theo kế hoạch 5 năm một lần được Quốc Hội phê duyệt cho từng tỉnh. Và thủ tục chuyển đổi chỉ trong 30 ngày là xong. Nhưng nếu người ta làm thủ tục chuyển đổi chỉ trong một phút cũng không trái với pháp luật, nhưng ông nhấn mạnh:

Cái vấn đề là lăng mả của ông Quang xây ở đấy có phù hợp với quy hoạch của tỉnh Ninh Bình hay không, đó là vấn đề pháp lý đặt ra thôi.

Ngoài việc xây lăng mộ phải đúng chỗ chứ không phải muốn xây ở đâu thì xây, việc dùng đất vốn là đất nông nghiệp của người dân để xây mộ cho ông Trần Đại Quang lại liên quan đến luật đất đai. Giáo sư Đặng Hùng Võ nhận định:

Theo luật đất đai thì nếu xây lăng mộ thì phải phải xây chỗ đất có tên gọi là đất nghĩa trang, nghĩa địa. Nếu dùng đất nông nghiệp để xây thì chắc chắn phải làm thủ tục gọi là chuyển mục đích sử dụng từ đất nông nghiệp đó thành đất nghĩa trang, nghĩa địa. Và điều thứ hai là theo quy định của pháp luật thì việc chuyển đổi đó phải phù hợp với quy hoạch sử dụng đất. Tất nhiên ở đây thì tôi cũng không hiểu cụ thể việc đó là như thế nào, nhưng theo pháp luật thì như vậy.

Chính sách pháp luật về đất đai của Việt Nam lâu nay bị cho có nhiều bất cập, nhất là trong việc thu hồi đất, bồi thường, giải phóng mặt bằng, tái định cư. Đó là nguyên nhân dẫn đến những trường hợp khiếu kiện lâu nay trên cả nước.

Theo thống kê của Bộ Tài nguyên Môi trường, từ 2005-2007 mỗi năm trung bình có 10.000 lượt đơn khiếu nại đất đai được gởi đến bộ. Từ 2008-2011 trung bình 6.000 lượt đơn. Từ 2012 đến năm 2016 trung bình mỗi năm là 4.000 lượt đơn. Đến năm 2017 vẫn còn khoảng 3.500 - 4.000 đơn thư khiếu nại về đất đai.