“…chúng ta có thể chấm dứt ngay nỗi chua cay của chúng ta, chấm dứt ngay sự hí hửng, hả hê của quân lừa đảo bằng cách: dứt khoát tẩy chay những “phiên tòa” do chính quân lừa đảo dựng lên…”
Phiên tòa tại Hà Nội ngày 19/01/1960, xử vụ Nhân Văn Giai Phẩm. Từ trái sang phải:
Nguyễn Hữu Đang, Trần Thiếu Bảo, Thuỵ An, Phan Tại và Lê Nguyên Chí. Ảnh: Flickr
Từ phiên tòa xét xử “bọn gián điệp, phản cách mạng phá hoại hiện hành: Nguyễn Hữu Đang và Thụy An” tới phiên tòa sắp tới xử Huỳnh Thục Vi là hơn 58 năm.
Trong suốt thời gian hơn nửa thế kỷ đó, dưới chế độ chính trị do Đảng Cộng sản Việt Nam (ĐCSVN) dựng lên và kìm giữ, có vô số phiên tòa tương tự đã được mở ra để xét xử những người bị gọi hay được gọi là “phản động” với những tội trạng khác nhau, với những phán quyết khác nhau, và với những kết cục đau thương khác nhau dội xuống cuộc đời các bị cáo cùng gia đình của họ. Hình thức và các thủ tục tố tụng của các phiên tòa đó cũng đã thay đổi nhiều. ĐCSVN đã biết làm cho các “phiên tòa” trở nên hấp dẫn hơn, thu hút hơn và “cởi mở” hơn bằng gia giảm nhiều chi tiết: sự hiện diện đôi khi rất hùng hậu của luật sư bên bị, sự tham dự của giới ngoại giao quốc tế qua màn hình, sắp xếp lại ghế ngồi trong phòng xử, bãi bỏ khung hình móng ngựa, thậm chí các bài bào chữa không kém hùng biện cũng cho vang lên ngay tại tòa,…
Nhưng một đặc điểm không hề thay đổi: tất cả những nhân vật chủ chốt thực hiện quá trình tố tụng, kể cả thẩm phán-quan tòa, đều là thành viên của ĐCSVN; và các bản án luôn triệt hạ các mầm mống tiến bộ, lương thiện của dân tộc. Dưới chế độ độc đảng độc tài toàn trị kéo dài, người ta thường coi đó là một điều hiển nhiên, không cần cật vấn.
Nhưng, nếu chúng ta chấp nhận gọi những phiên xét xử người bất đồng chính kiến là một “tòa án” – với ý nghĩa là nơi phân định công lý, đúng-sai, chúng ta cần đặt lại vấn đề đối với các “tòa án” này.
Dù muốn hay không, tất cả những người đã bị đảng cộng sản liệt vào dạng “phản động” đều là những người có tư tưởng hoặc hành động đối lập, chống lại đảng cộng sản. Nói cách khác, các phiên xét xử những người bất đồng chính kiến là các cuộc phân định đúng-sai về bất hòa, xung đột giữa hai bên: một bên là đảng cộng sản và bên kia là những cá nhân, những tổ chức, hội đoàn đối lập với đảng cộng sản.
Từ góc nhìn này chúng ta thấy ngay điều kiện tiên khởi để các phiên xử án có khả năng, chỉ là có năng, đạt được mục tiêu tối hậu định rõ sự thật, đúng-sai, tòa án đó bắt buộc phải được điều khiển bởi những người không có những lợi ích, ràng buộc với cả hai bên: ĐCSVN, những người bị cáo buộc.
Thế nhưng, cho đến nay, tất cả các “thẩm phán” trong các phiên tòa xử người bất đồng chính kiến luôn là đảng viên ĐCSVN. Không chỉ “thẩm phán”, các “kiểm sát viên” – người buộc tội bị cáo - và các thành phần liên đới khác trong tổ chức của phiên tòa, như “thư ký tòa án” hay các “hội thẩm viên nhân dân”, thậm chí người dự khán, đều là đảng viên ĐCSVN hoặc là người được chọn lựa kỹ càng bởi ĐCSVN.
Tính chất giễu cợt, phỉ báng công lý, công luận của những “phiên tòa” đó đã được giấu bớt đi bởi những thủ tục, tên gọi phức tạp và hình thức của một chế định văn minh của loài người.
Nhưng chúng ta sẽ thấy ngay sự khốn nạn, chua cay khi một kẻ lừa đảo luôn đóng vai trò tổ chức trong việc phán định công lý cho nạn nhân.
Song, chúng ta càng chua cay bao nhiêu, kẻ lừa đảo càng hí hửng, mừng rỡ bấy nhiêu.
Chấm dứt sự khốn nạn của quân lừa đảo có thể cần phải nhiều thời gian, nhiều nỗ lực hơn nữa. Nhưng chúng ta có thể chấm dứt ngay nỗi chua cay của chúng ta, chấm dứt ngay sự hí hửng, hả hê của quân lừa đảo bằng cách: dứt khoát tẩy chay những “phiên tòa” do chính quân lừa đảo dựng lên.
Phạm Hồng Sơn
No comments:
Post a Comment