Đại biểu Trương Trọng Nghĩa nói: Bộ luật Dân sự dù tốt đến mấy cũng thành bỏ đi, nếu Bộ luật Tố tụng Dân sự không tốt. Thực tiễn chủ đạo của tố tụng dân sự Việt Nam suốt nhiều thập kỷ qua kéo dài và quá chậm trễ. Nếu muốn, một bên có thể có cách kéo dài vụ án đến 10 năm. Nhiều kẻ chiếm đoạt tài sản của người khác, lấy hàng nhưng không thanh toán, mượn tài sản nhưng cố tình không trả, sống xa hoa và thách thức nạn nhận đi kiện, còn nói "để tôi chỉ chỗ cho đi kiện".
Các thời hạn xét xử của Bộ luật Tố tụng Dân sự hiện hành từ nộp đơn, xem xét, thụ lý, bổ túc, bổ sung đơn, mời làm việc, hòa giải, phản tố, nhập án, tách án, đình chỉ vì nhiều lý do khác nhau. Xử sơ thẩm ra án văn, gửi án văn, kháng cáo, xử phúc thẩm, kháng nghị giám đốc thẩm, tái thẩm, tạo ra rất nhiều dư địa cho sự trì hoãn và tùy tiện về thời gian, không có chế tài cho sự chậm trễ này.
Theo ông Nghĩa, thẩm phán đi học nghị quyết, họp công đoàn, học chính trị cao cấp, nghỉ phép thì các đương sự đều lãnh đủ. Trong khi lẽ ra, nếu thẩm phán vắng lâu, lãnh đạo tòa phải phân công lại. Những đương sự nào muốn việc xét xử càng chậm càng tốt thì rất có lợi, vì luật hiện hành có rất nhiều công cụ cho sự trì hoãn. Tục ngữ có câu "công lý bị trì hoãn là công lý bị từ chối".
“Tố tụng chậm trễ là khuyến khích vi phạm, tố tụng dân sự càng kéo dài thì toàn bộ đời sống người dân, sản xuất, kinh doanh, lao động, nói chung là sự phát triển của đất nước bị chậm lại theo. Tố tụng là một nỗi đoạn trường, thi hành án lại là một đoạn trường khác. Trong số án tồn đọng chưa thi hành được, có một loại án không thể thi hành cho bản án tuyên vô lý hoặc bỏ sót, hoặc sai sót về kỹ thuật cho nên không thể thi hành được. Dự thảo hiện nay tuy đã giải quyết được nhiều vấn đề, nhưng theo tôi, vẫn chưa giải quyết được những vấn nạn mà tôi vừa nêu” – ông Nghĩa nói.
Không thể dựa vào tình trạng quá tải của tòa án TP.Hồ Chí Minh và tòa án Hà Nội mà quy định các thời hạn. Các thời hạn như dự thảo là quá dài, từ 2 tháng đến 4 tháng. Ông Nghĩa đề nghị: Rút ngắn tất cả các thời hạn dành cho tòa án và cho các khâu của quá trình tố tụng xuống, theo tôi là chỉ bằng một nửa như dự thảo. Còn án quá tải của các đô thị thì phải giải quyết bằng cách khác như là tăng biên chế và tăng cường như thế nào chứ không thể bằng cách kéo dài thời hạn. Lấy mốc giải quyết án ở các đô thị để làm một mốc chung cho cả nước.
Nên quy định thời hạn khác nhau cho các loại án khác nhau. Cái này phải chi tiết hóa hơn mà nên có tham khảo rộng để có mức quy định hợp lý. Phải có quy định trách nhiệm của thẩm phán và tòa án khi không thi hành án được mà nguyên nhân là do việc xét xử, và do nội dung bản án.
“Phải có quy định để ràng buộc trách nhiệm của tòa án đối với các bản án đã tuyên. Nhất là khi do thiếu sót, do nghiệp vụ kém, hay do tắc trách của thẩm phán mà án không thi hành được. Quy định hiện nay về giải thích các bản án lại làm cho việc thi hành án bị kéo dài thêm, nhưng không có chế tài đối với thẩm phán” – ông Nghĩa nói.